روش های معمول واکسیناسیون

  1 – روش آشامیدنی water Drinking

2 – روش قطره چشمی drop Eye.

3 – روش اسپری یا روش آئروسل Spray or aerosole

4 – روش تزریق زیر جلد یا داخل عضلانی Injection intra muscular subcutaneous

5 – تلقیح در نسوج بال web Wing

روش آشامیدنی 

water Drinking

روش فوق باید عینا بر طبق دستورالعمل مؤسسه سازنده واکسن صورت پذیرد با توجه به دستورالعمل ها و اعمال کلیه شرایطی که باید در این طریقه مایه کوبی در نظر گرفت می توان با استفاده از جدول شماره یک اقدام به رقیق کردن واکسن کرده از معایب این روش دریافت واکسن بطور غیر یکنواخت توسط طیور گله است ، به طوری که تعدادی از طیور ممکن است دز بیشتری و تعدادی دز کمتری را دریافت کنند در این صورت عیار آنتی بادی حاصله در این روش (آشامیدنی) در گله غیر یکنواخت و امکان آلوده شدن جوجه هایی که دارای عیار آنتی بادی پایین می باشند با ویروس بیماریزا وجود خواهد داشت .

واکسن های IBDV - NDV ILTV - IBV - AEV -  را می توان به روش فوق بکار برد .

2 – روش قطره چشمی

Eye drop

روش فوق عینا باید بر طبق دستورالعمل مؤسسه سازنده واکسن صورت پذیرد با توجه به دستورالعمل ها عموما مقدار 1000 دز واکسن را در 25 سانتی متر مکعب آب مقطر و یا سرم فیزیولوژی و یا آب جوشیده سرد شده حل کرده و برای 1000 قطعه (جوجه – نیمچه – پولت) بکار می برند . در این روش یک قطره از محلول محتوی واکسن توسط قطره چکان مخصوص در داخل چشم چکانده می شود .

واکسن های NDV ILTV - IBV - IBDV- را می توان به روش فوق بکار برد .

3 –  روش اسپری و یا روش آئروسل

Spray or Aerosole

با توجه به اهمیت و تفاوتهایی که دو روش اسپری و آئروسل با همدیگر دارند یک دستورالعمل کلی در زمینه نحوه کاربرد واکسن نیوکاسل با روش های اسپری و آئروسل ضمیمه به صورت ارائه می شود .

با روش فوق می توان واکسن های ILTV - IBDV - IBV - NDV را جهت پیشگیری از بیماریهای مربوطه بکار گرفت .

4 – روش تزریقی

Injection

اصولا کلیه واکسن های کشته (Inactive) و تعداد محدودی از واکسن های زنده (Live)‌ را می توان با روش تزریقی مورد استفاده قرار داد . از مزایای این روش :

-        استفاده از حداکثر عیار ایمنی بدست آمده و دوام عیار حاصله به مدت طولانی

-        وارد کردن مقدار یک دز آنتی ژن مورد نظر به هر قطعه

-        یک دسته بودن عیار آنتی بادی حاصله در این روش

-        کاهش استرس ناشی از مصرف مداوم واکسن های زنده را می توان ذکر کرد .

راه های تزریق

معمولا عضله سینه طیور (Pectoral muscle) و زیر جلد ناحیه گردن under Subcutaneously‌ ؟

توصیه می شود .

اخیرا تزریق واکسن کشته در سطح بالایی ناحیه دم طیور surface of the tail Ventral‌ بکار گرفته شده و همچنین واکسن مارک (MD)‌ در 18 روزگی دوران جنینی (در زمان انتقال تخم مرغهایی نطفه دار از دستگاه ستر به هچر) مورد استفاده قرار گرفته و با موفقیت همراه بوده است .

جدول پیشنهادی میزان آب مورد نیازجهت رقیق کردن واکسن

روش تجویز	تعداد طیور	هفته اول	2 تا 4 هفتگی	5 تا 10هفتگی	10 هفتگی به بالا
قطره چکاندن در چشم	1000	ml 25	ml 25	ml 25	ml 25
آب آشامیدنی	1000	لیتر 5	لیتر 10	لیتر 20	لیتر 40

منبع: موسسه اطلاعات مرغداری

تشخیص آبستنی در گاو با لمس از طریق رکتوم

با توجه به اینکه سود و ضرر یک دامداری به آبستنی دامهای آن دامداری مربوط می شود ، ما را بر آن داشت تا راههای تشخیص آبستنی را از طریق رکتوم که متداولترین راه تشخیص در جهان است را به طور مختصر اما مفید طی یک جدول توضیح دهیم .

معاینه از این راه نیاز به تخصص و تجربه دارد و با کار زیاد می توان در این کار مهارت کافی را کسب نمود . امید است که کمکی نموده باشیم .

مهمترین خصوصیات	حالت آبستنی
دستگاه تولید مثل بین رکتوم و لگن قرار دارد . دو شاخه رحم اندازه مساوی داشته و رشد قابل تشخیص بین شاخهای رحم وجود ندارد . موکوس مهبل رقیق و در طول فحلی آبکی است .	غیر آبستن (Open  )
یک شاخ رحم بزرگتر از شاخ دیگر است . غشاهای جنینی مثل پیراهن زیر آستین کت حس می شود . مهبل خشک و چسبناک است . موکوس غلیظ و اطراف عنق رحم وجود دارد . جسم زرد روی همان تخمدانی که 21 روز قبل اوولاسیون نموده ظاهر می شود . ( اشتباهاتی ممکن است اتفاق افتد البته اگر فحلی مشاهده نشود دومین اوولاسیون در همان طرف به وقوع می پیوندد . )	آبستنی یک ماه ( البته پیشنهاد می شود که در این دوره جنین لمس نشود ، چون باعث له شده قلب جنین و تلف شدن آن می شود )
شاخ آبستن بزرگ شده و بر آمده می گردد و در این حالت سفت شده و احساس ارتجاعی دارد . تشخیص دیواره دو جداره رحم و جفت slip membrane با چسبندگی ژلاتینی است  و ترشحات سفت و محکم از عنق رحم خارج می شود . حالت و شکل قلوه ای آمنیون که در نزدیکی قسمت دو شاخه شدن خارجی شاخ رحم است به طور یک طرفی تا جسم زرد مشخص می شود و از مشخصات این سن آبستنی محسوب می شود .	آبستنی دو ماهه
رحم انبساط یافته و بزرگ شده و به سمت شکم متمایل میگردد ، جنین روی کف دست یا انگشتان خمیده می جهد . شریان رحمی میانی روی شاخ آبستن بزرگتر از طرف دیگر ( غیر آبستن ) است . فریمیتوس در شریان رحمی میانی شاخ آبستن مشخص می گردد . slip membrane و بلاستوم های خیلی کوچک قابل لمس در دیواره رحم وجود دارند .	آبستنی 3 ماهه
فریمیتوس در شریان رحمی حس می شود . جنین و کارانکول قابل لمس هستند .	آبستنی 4 ماهه
عنق رحم که در روی لگن جای گرفته  حدود نهایی آن در قسمت قدامی و زیر حاشیه لگن می رسد ، جنین را ممکن است حس کرد و پس از احساس و لمس ، جنین به داخل رحم می گریزد و دور از دسترس قرار می گیرد .	آبستنی 5 ماهه
جنین ممکن است به پایین کشیده شده و دور از دسترس قرار گیرد . جنین در تهیگاه راست خوابیده ، بلاستوم ها مثل دکمه سر دست زیر آستین پیراهن فرو می روند و پاهای جنین را ممکن است حس کرد . غدد پستانی در تلیسه ها بزرگ می شوند .	آبستنی 6 ماهه
غدد پستانی بزرگ می شوند .	آبستنی 7 ماهه
جنین قابل لمس است .	آبستنی 8 ماهه
لبهای فرج متورم می شوند و برجستگی پیدا کرده و خاصیت ارتجاعی نشان می دهند .غدد پستانی خوش نما و براق و بزرگ و متورم می گردند و به نظر مومی و آماس دار می شوند . ترشحات فرجی موکوئید مشاهده می شود	آبستنی 9 ماهه
لیگامانهای خارجی ورکی sacrosciatic نرم می شوند . نوک خاصره به سمت جلو جا به جا می شود و این به علت انبساط لیگامانهای خاجی خاصره ای sacroiliac است . دستها و پاها فرو رفته به نظر می رند ، قاعده دم بالا می آید ، توپی عنق رحم آب می شود . عنق رحم انبساط پیدا می کند .	بعد از 9 ماه و قبل از زایمان

معاینه بالینی ورم پستان های حاد

ورم پستانهای فوق حاد (peracute  ) و حاد ( Acute ) در بیشتر موارددر هفته های اول بعد از زایمان مشاهده می شود . اگرچه در مواردی از این عارضه در دوران شیرواری نیز اتفاق می افتد . در بیشتر موارد ورم پستان فوق حاد از عفونتهای کلی فرمی یا استافیلوکوکی به وقوع می پیوندد . به طور مشابه در ورم پستان حاد ارگانیسم های محیطی نظیر کلی فرمها (برای مثال E.coli)  یا Streptococcus Uberris  غالباً درگیر این عارضه می شوند . عفونت در این حالت وارد کارتیه پستانی و پستان در فاصله بین شیردوشی ها می شود . بیماری حاد ممکن است به طور اتفاقی به وسیله ارگانیسم های مولد ورم پستان عفونی باعث نشود مثل Staphylococci که روی پوست یا پستان گاوهای آلوده برده شده و به هنگام شیردوشی به سایر گاوها انتقال پیدا می کند .

شاخص ترین علامت ورم پستان حاد کارتیه بزرگ شده سفت و سخت گرم و دردناک است . این وضعیت ممکن است قبل از هر گونه تغییرات در شیر قابل رویت باشد . در بعضی موارد ترشح سروزی قهوهای رنگ ممکن است روی سطح کارتیه و پستان آلوده مشاهده شود .

در قسمتی از پستان آلوده التهاب عمیق قرمز رنگ مخزن کارتیه و مخاط مجرای کارتیه پستانی دیده می شود . در این وضعیت ادم و خیز زیر پوستی مشخص و پوست در نوک کارتیه پستانی هجوم الدمی است . تغییرات این طبیعت پستانی می تواند به قانقاریای پستان منجر شود . کانون های زرد رنگ در پارانشیم پستان هنوز هم گرم و نرم است و کارتیه مبتلا به وسیله حلقه ای از گانگرن سیاه رنگ دایره وار احاطه شده است که با سرخی مخملکی شکل (Erythema ) در اطراف آن همراه است . این گاو به شدت مریض بوده و نهایتاً به علت توکسمی کشنده تلف می شود .

چنین مواردی را نباید با پستانی که کوفته شده و سائیدکی پیدا کرده اشتباه گرفت . در برخی حالات کارتیه جلو به طور مشخص بزرگ شده است . کارتیه طولی در وضعیت میانی انحراف پیدا کرده و تغییر رنگ و آبی شدن در بخش نیمه پایینی هر دو کارتیه مشاهده خواهد سد . هر چند گاو مورد نظر گوش به زنگ و هوشیار بوده و هیچگونه تغییرات مرئی در شیر مشاهده نمی شود و پوست گرم باقی می ماند .

گانگرن پیشرفه به پوست کارتیه مرطوب و سرد می انجامد .

اگر چه ورم پستان بیشتر به کارتیه عقبی محدود می شود ، اما تمام پستان آبی ، ادماتور و سرد به  هنگام تماس دست محسوس است . در مجاورت کارتیه مبتلا ور آمدن پوست و اکسودای قرمز رنگ به چشم می خورد . ترشح از پستان شرابی پر رنگ و مخلوط با گاز است . گاو وقتی 12 ساعت قبل دوشیده شده بود کاملاً نرمال بوده که نشانگر تهاجم ناگهانی بیماری است . در موارد ورم پستان گانگرنوز  غیر کشنده پوست روی پستان وقتی تمام کارتیه پستانی مبتلا چوست اندازی در یک پروسس خاص خاص خود می نماید که ممکن است یکی دو ماه به طول انجامد .