علم و دامپروری

تخصصی دام- دامپزشکی ،طیور و آبزیان و بیماریها ( لطفاْ در رابطه با این وبلاگ با نظراتتون ما رو در نشر علم همراهی کنید.)

علم و دامپروری

تخصصی دام- دامپزشکی ،طیور و آبزیان و بیماریها ( لطفاْ در رابطه با این وبلاگ با نظراتتون ما رو در نشر علم همراهی کنید.)

عوامل موثر مصرف خوراک در جوجه های گوشتی

عوامل موثر مصرف خوراک در جوجه های گوشتی

ترجمه و تنظیم : رضا رضایی (کارشناس ارشد تغذیه دام و طیور)

Reza_rezaie62@yahoo.com

کنترل مصرف خوراکمطالعه تئوری های فیزیولوژیکی کنترل مصرف خوراک در پستانداران از سال 1988 آغاز شد که در آن زمان دانسته ها راجع به طیور کم بود. کنترل مصرف خوراک در پستانداران وابسته به نواحی خاصی از هیپوتالاموس مغز است که دارای محرک ها و تنظیم کننده های بیشماری است. برخلاف پستانداران، در پرندگان خاصیت بافت خوراک و دیدن آن تأثیر بیشتری بر مصرف خوراک دارد ( نسبت به طعم و مزه ی خوراک). در مقایسه با پستانداران، پرندگان حس بویایی ضعیف تری دارند. همچنین پرنده اگر شکل خوراک را تشخیص ندهد، آن را با ولع نخواهد خورد.
1- تئوری های کنترل مصرف خوراک

خوراک مصرفی به واسطه مکانیسم های متعددی قابل کنترل است. متداول ترین تنظیم کننده های مصرف خوراک شامل : تئوری گلوکواستاتیک، تئوری ترموستاتیک، انبساط لوله گوارشی، چرخش اسیدهای آمینه و پروتئین خورده شده در بدن و تئوری لیپواستاتیک (گلاوز، 1989). فرضیه گلوکواستاتیک تنظیم گلوکز خون و مقدار گلوکز وارد شده به کبد، پس از خوردن خوراک را توضیح می دهد. کاهش گلوکز خون (هایپوگلایسمی) موجب تحریک اعصاب مرکزی و تحریک اشتها شده، در صورتی که افزایش گلوکز خون (هایپرگلایسمی) موجب تحریک مرکز سیری می شود. شرلوک و فربز (1981) نشان دادند، تزریق گلوکز در سیاهرگ باب کبد جوجه های گرسنه، موجب کاهش مصرف خوراک آن ها می شود. در حالی که با تزریق گلوکز در سیاهرگ کردن، چنین عکس العملی مشاهده نشد.
وقتی پرندگان انتخاب آزادانه ای به خوراک دارند
[1]، پرندگان مصرف خوراک را بر اساس نیازهای انرژی و آمینواسیدی خود نیز تنظیم میکنند.فرضیه ترمواستاتیک به شدت با تنظیم حرارتی پرنده ربط دارد. عامل اصلی محیطی تنظیم کننده ی مصرف خوراک دما است. پرندگان موجوداتی خونگرم می باشند که به این معناست که آن ها، در برابر نوسانات محیطی مقابله کرده و دمای داخلی خود را حفظ می کنند. در هنگام گرمای زیاد، ممکن است پرنده قادر به کاهش گرمای تولیدی مربوط به متابولیسم طبیعی بدن (متابولیسم مواد مغذی) نباشد. همچنین در این شرایط نیازهای انرژی نگهداری، کاهش میابد. حاصل جمع این دو عامل، موجب کاهش مصرف خوراک می شود. در این شرایط محیطی، تراکم مواد مغذی باید افزایش یابد. افزایش دمای محیط (بیش از ناحیه خنثی)، موجب کاهش مصرف خوراک می شود (هورویتز، 1980). در استرس گرمایی مزمن، با توجه به تولید حرارت هنگام هضم خوراک که به گرمای بدن می افزاید، مصرف خوراک باید کم شود. میزان حرارت تولیدی هضم خوراک، به ترکیب جیره بستگی دارد. تأمین انرژی به وسیله کربوهیدرات ها موجب تولید حرارت هضمی بیشتری نسبت به چربی می شود (به دلیل انتقال فعال، که در جذب کربوهیدرات ها نقش دارد). در شرایط استرس گرمایی از طریق افزایش چربی جیره، کاهش کربوهیدرات و پروتئین و استفاده از مکمل اسید های آمینه میتوان مصرف خوراک پرنده را در حد مطلوبی حفظ کرد.انبساط و حرکت لوله گوارشی بر مصرف خوراک پرندگان تأثیر گذار هستند (هر چند از نحوه ی تأثیر لوله گوارش بر مصرف خوراک، اطلاعات کمی نسبت به سایر عوامل موجود است). گیرنده های موجود در چینه دان، سیگنال های فیزیکی را ارسال می کنند. این گیرنده ها نسبت به فشار حساس هستند. پیام های ارسالی به مغز در مرکز سیری تجمع و منجر به کاهش مصرف خوراک می شوند. گیرنده های انبساطی در سنگدان نیز وجود داشته (داک، 1977) که آسیاب کردن خوراک و چسبندگی دستگاه گوارش را کنترل می کنند.فرضیه لیپواستاتیک، به نظر نقش چندانی در کنترل مصرف خوراک در جوجه ها و پرندگان بالغ ندارد. در بیشتر گونه ها، پرندگان جوان و بالغ از طریق کنترل میزان مصرف انرژی جیره، در برابر تغییرات چربی بدن از خود مقاومت نشان می دهند.

 
2- عوامل جیره ای موثر بر مصرف خوراک
عوامل جیره ای متفاوتی بر مصرف خوراک تاثیر گذارند، به خصوص اگر مواد مغذی جیره کم یا بیشتر از حد نیاز پرنده باشد. با توجه به اینکه مرغ گوشتی به منظور افزایش وزن انتخاب شده است، تغییرات جیره بر مصرف خوراکشان اثر کم تری نسبت به مرغ های تخمگذار دارد. مرغ های گوشتی تمایل به مصرف حداکثری خوراک تا پر شدن دستگاه گوارش دارند ( به شرط نبودن سموم در جیره، محیط و مدیریت بد و عوامل بیماریزا).
2- 1- انرژی جیره
در مرغ گوشتی، میزان انرژی جیره تاثیر زیادی روی مصرف خوراک دارد. پرندگان تمایل به مصرف خوراک در حد نیازهای متابولیسمی دارند. میزان انرژی مورد نیاز بستگی به نیازهای نگهداری، رشد و یا تولید بدن دارد. بنابراین با کاهش میزان انرژی جیره، مصرف خوراک افزایش میابد (تا زمانی که از طریق انبساط دستگاه گوارشی، مصرف خوراک محدود شود). از آنجا که در پرورش مرغ گوشتی، ضریب تبدیل غذایی عامل مهم اقتصادی به شمار می آید، کاهش انرژی جیره به منظور افزایش مصرف خوراک، عملی غیر منطقی به نظر می رسد.
2-2- پروتئین و اسید های آمینه جیره
اسیدهای آمینه و پروتئین جیره بیشتر اثرات غیر مستقیمی بر مصرف خوراک دارند. دریافت روزانه اسید آمینه برای رشد، امری ضروری به نظر می رسد. همچنین عدم تعادل اسیدهای آمینه خاص، ممکن است منجر به تغییراتی سریع در مصرف خوراک جوجه ها شود. مکانیسم کنترل مصرف خوراک بستگی به غلظت اسیدهای آمینه خون نیز دارد.
2-3- ویتامین و مواد معدنی جیره
اصولاً ویتامین ها و مواد معدنی به عنوان کوفاکتور های شرکت کننده در متابولیسم مطرح هستند، هر چند برخی مواد معدنی پر مصرف از قبیل کلسیم، فسفر و منیزیوم در اسکلت بدن کاربرد دارند. در صورت کمبود و یا مصرف بیش از حد نیاز این مواد، مصرف خوراک نیز دچار تغییر می شود. کمبود ویتامین و مواد معدنی در جیره از طریق ایجاد اختلالات متابولیکی به طور غیر مستقیمی بر مصرف خوراک تاثیر دارند. کاهش جزئی مواد معدنی، با تحریک پرنده برای بیشتر به دست آوردن آن، احتمالاً موجب افزایش مصرف خوراک خواهد شد. بالعکس، حضور بیش از حد ویتامین و مواد معدنی در جیره، با بد مزه کردن دان، موجب اجتناب پرنده از خوردن خوراک می شود. علاوه براین، افزایش مصرف مواد معدنی با افزایش مصرف آب پرنده همراه خواهد بود. مصرف بیش از اندازه ی نمک موجب افزایش مصرف آب و کاهش مصرف خوراک می شود. کمبود مواد معدنی کم مصرف، تاثیر چندانی بر اشتهای پرنده ندارد (مگر در طولانی مدت).

مرغداری ما 
  



2-4- عوامل ضد تغذیه ای

به طور طبیعی برخی ترکیبات از قبیل ممانعت کننده های پروتئاز، آلکالوئیدها، گواترزا ها، اگزالات ها و فیتات ها موادی هستند که در ذرات مواد خوراکی وجود دارند. این ترکیبات ضد مغذی پس از مصرف موجب کاهش قابلیت دسترسی مواد مغذی، کاهش مصرف خوراک و کاهش رشد حیوانات می شوند (هتچوک، 1994. شاهیدی، 1997). منشأ برخی از مواد ضد تغذیه ای از متابولیسم باکتری ها و قارچ ها موجود در خوراک است.
2-5- مصرف آب

هر چند محاسبه میزان دقیق نیاز پرنده به آب نسبت به سایر مواد خوراکی کار آسانی نیست، آب ماده ای بسیار ضروری در جیره پرندگان به شمار می آید. میزان مصرف آب جوجه های گوشتی بستگی به دمای محیط و نسبت آن با رطوبت، ترکیبات جیره، نرخ رشد و بازده بازجذب آب از کلیه ها دارد. افزایش پروتئین خام جیره موجب افزایش مصرف آب و نسبت مصرف آب به خوراک می شود. مصرف خوراک کرامبل و پلت نسبت به خوراک آردی، موجب افزایش مصرف آب و خوراک خواهد شد. با افزایش نمک و یا سایر مواد معدنی اوسموتیک در جیره، افزایش مصرف آب به منظور افزایش دفع این مواد اضافی از کلیه ها را شاهد خواهیم بود.
مصرف آب تاثیر بسزایی بر مصرف خوراک دارد. با محدود شدن مصرف آب، بدن شروع به دهیدراته
[2] شدن می کند.
3- عوامل مدیریتی موثر بر مصرف خوراک

حتی اگر پرندگان دو گله جیره یکسانی دریافت کنند، میزان مصرف خوراک دو گله با دو ساختمان و تسهیلات جدا، متفاوت خواهد بود. این تفاوت در مصرف خوراک به دلیل تفاوت در مدیریت و بیماری ایجاد می شود. 3 عامل مدیریتی مهم که بر مصرف خوراک جوجه های گوشتی موثرند شامل :1- دسترسی به آب و خوراک 2- تنش محیطی 3- مشکلات بیماری.
3-1- دسترسی به آب و خوراک

مرغ گوشتی از لحظه ی ورودش به سالن تا ارسال آن به بازار، باید آزادانه به آب و خوراک دسترسی داشته باشد. تعداد آبخوری ها و دانخوری ها باید کافی باشد تا رقابت را بین پرندگان به حداقل برساند. در صورت بالا بودن تفاوت در میانگین وزنی گله ، احتمالاً با کمبود دانخوری به ازای هر پرنده مواجهیم.
3-2- تنش محیطی

تنش ها بر مصرف خوراک جوجه های گوشتی تأثیر بدی دارند. استرس پرنده را مجبور به افزایش هورمون هایی به منظور جابجایی سوخت بدن برای ترس و پرواز خواهد کرد. پاسخ بدن در برابر استرس موجب کاهش جذب مواد مغذی و کاهش قابل توجه حرکت دستگاه گوارشی خواهد شد. استرس حاد و ناگهانی موجب کاهش موقتی در مصرف خوراک خواهد شد و اثرات سوء کمی بر عملکرد پرنده دارد. در حالی که استرس های طولانی و مزمن اثرات بد زیادی روی مصرف خوراک دارند. عموماً تنش های مزمن شامل استرس گرمایی، کیفیت پایین هوا و بد بودن کیفیت بستر می باشند.
استرس گرمایی تأثیرات واضح بدی بر مصرف خوراک جوجه های گوشتی دارد. تحمل پرنده نسبت به استرس گرمایی بستگی به عواملی از قبیل اندازه بدن و سرعت رشد پرنده، دمای محیط و نسبت آن با رطوبت دارد. کیفیت بد هوا و بستر نیز اثرات غیر مستقیمی بر مصرف خوراک دارند. سرعت تهویه و مدیریت بستر از عوامل اصلی تأمین کننده کیفیت این دو فاکتور می باشند.
3-3- تنش های مربوط به بیماری و پاسخ های ایمینی

تنش های ایمنی ایجاد شده در پاسخ به بیماری ها به طور قابل توجهی بر مصرف خوراک تاثیر دارد. اگر چه بیماری های روده ای موجب کاهش مصرف خوراک می شود، هر آنتی ژنی ( میکروب بیماریزا یا واکسن) که موجب تحریک سیستم ایمنی شود، توأم با کاهش اشتها خواهد بود.

در عفونت ها و اسهال جذب آب، سدیم، کلر و گلوکز به طور منی داری کاهش میابد (کانو، 1996). 70% کاهش عملکرد پرنده در طول بیماری به دلیل کاهش مصرف خوراک است و 30% باقی به دلیل کاهش تجزیه و جذب مواد مغذی می باشد.
استرس های ایمینولوژیکی در طیور موجب تغیراتی در برخی هورمون ها می شود. این تنش ها موجب کاهش غلظت هورمون های آنابولیکی مانند هورمون رشد (الاسر، 1997)، فاکتور رشد شبه انسولینی (IGF-1) (الاسر، 1995) و موجب افزایش ترشح هورمون های کاتابولیکی از قبیل گلوکوکورتیکوئید ها می شود (الاسر، 2000). با کاهش هورمون رشد شبه انسولینی و کاهش مصرف خوراک، روند تجزیه ماهیچه اسکلتی بدن افزایش میابد.
3-4- رفتار
پرندگان به مرور زمان، به صدای دانخوری ها به عنوان خوراک عادت می کنند. بنابر این تحویل مکانیکی خوراک، موجب تحریک مصرف خوراک می شود. حتی پرندگان از صدا و دیدن دان خوردن پرندگان دیگر نیز تحریک به خوردن می شوند.
نتیجه گیری
در جوجه های گوشتی، مصرف خوراک عامل اصلی موثر بر افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل خوراک می باشد. به دلیل تأثیر عوامل مختلف بر مصرف خوراک، اغلب بهبود مصرف خوراک ضعیف کاری دشوار است مگر با مرور کلی در مدیریت سالن و خوراک. مدیریت و سلامت گله نسبت به عوامل جیره تأثیر بیشتری بر مصرف خوراک ضعیف گله دارند. عوامل جیره ای تنها بر مصرف خوراک پرندگان یک گله موثرند. بالعکس، تنش های محیطی وایمینولوژیکی تاثیر عمیقی بر مصرف خوراک از یک گله به گله دیگر دارند. با ارزیابی منشأ استرس یا بیماری ها، می توان در بهبود مصرف خوراک پرنده موفقیت های قابل توجهی کسب نمود.

 Reference:

Peter R. Ferket and Abel. 2006. International Journal of Poultry Science 5 (10): 905-911 G. Gernat. Factors that affect feed intake of meat birds: A review.

Free-choice feeding[1]


[2] - از دست دادن آب بدن



مرغداری ما 
نظرات 4 + ارسال نظر
رسول دوشنبه 7 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 01:42 ب.ظ

خدا خیرت بده پسر

فرهادی سه‌شنبه 18 بهمن‌ماه سال 1390 ساعت 12:03 ب.ظ

سلام مهندس
توی اینترنت به عکسی برخوردم که سالن مرغداری شبیه به گلخانه بوده و سقفی بصورت منحنی شکل داشت و پوششی از نایلون گلخانه ایی به نظر شما این طرح توجیه علمی داره طیور در ان براثر گرمای نور خورشیدی که ازش عبور میکنه آسیب نمیبینن خیلی برام جالب بوده
بنظر میرسه هزینه ساخت سالن مرغداری رو بسیار کاهش میده
میخاستم بدونم شما این طرح رو تائید میکنید؟

سلام دوست من
این کار رو قبلا انجام می دادن
اما رطوبت بالا میره و انواع بیماریها همراه رطوبت میاد .
توجیه علمی در حال حاضر نداره ولی انجام شدنیه . من این کار رو برای دوستان تائید نمیکنم
چون باعث ضرر و زیان زیادی میشه .

رضارضایی پنج‌شنبه 21 دی‌ماه سال 1391 ساعت 08:31 ب.ظ

با سپاس از شما همکار گرامی که مقاله بنده رو در وبلاگ خود قرار دادید
ب

شعبانی دوشنبه 20 آبان‌ماه سال 1392 ساعت 03:40 ب.ظ

سلام مهندس خیلی ممنون واقعا مطلبتون به دردم خورد

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد