ملاحظات مدیریتی و تغذیه ای برای کاهش تنش حرارتی در گاو های شیری

منابع تنش حرارتی

دو منبع حرارتی که گاو را تحت تأثیر قرار می دهندکه عبارتند از حرارت محیط ٬ حرارت داخلی حاصل از سوخت و ساز پایه مواد مغذی . حرارت ناشی از متابولیسم مواد مغذی عامل کم اثرترنسبت به حرارت محیط است ولی به موازات افزایش تولید شیر و خوراک مصرفی حرارت بیشتری حاصل می شود که تنش حرارتی حاصل از حرارت محیط را دوچندان می کند.اثرات تنش حرارتی بر گاو های پر تولید بیشتر از خشک است.

 راهکارها:

 بهترین روش تهیه سایبان می باشد ٬سرمایش تبخیری در فرم آب پاشی یا مه پاشی می تواند موثر باشد .

 عوامل:

مهمترین عامل نور خورشید٬عدم جریان باد و رطوبت زیاد.

حرارت معمول بدن گاو های شیری : ۳۸/۶درجه سانتی گراد است. دمای بیش از ۲۵/۵ درجه سانتی گراد و یا شاخص حرارتی _رطوبتی بیش از 72 منجر به ایجاد تنش می شود.

مشخصات گاو متأثر از هوای داغ و مرطوب :

 افزایش حرارت بدن بیشتراز ۳۹/۱ درجه سانتی گراد٬ له له زدن بیشتر از80 دم در دقیقه٬ کاهش خوراک مصرفی بیشتراز 10-15 در صد٬کاهش فعالیت و کاهش تولید شیر به میزان 10-20 درصد یا بیشتر.

سازوکارهای محافظتی گاو در برابر تنش

1- هدایت: هدایت حرارت به سطوح سردتر توسط گاو

2- همرفت: جریان های دمایی بدن گاو را ترک می کنند.

3- بازتابش : گاو گرما را به محیط سردتتر بازتابش می کند

4- تبخیر : دور شدن رطوبت از سطح بدن گاو در اثر عرق و از سطح ششها به واسطه له له زدن

هدایت ، همرفت و باز تابش تا حدود زیادی بستگی به اختلاف حرارت بدن حیوان و محیط دارند.تبخیر در رطوبت پائین به بهترین شکل عمل می کند. در شرایط بالا بودن حرارت و رطوبت سازوکارهای خنک کننده حیوان به هم می خورد لذا پاسخ های فیزیولوژیک شروع می شود.

عوامل مؤثر در شدت تنش

شرایط محیطی ٬سطح تولید و مصرف خوراک ٬ مرحله شیردهی ٬ مدیریت سرمایشی ٬ نیاز های حرکت گاو٬ رنگ و نژاد.

تغییرات فیزیولوژیک که در هنگام ظهور علائم تنش حرارتی رخ می دهد می تواند٬افزایش سرعت تنفس و   له له زدن ٬کوشش برافزایش سرمایش تبخیری ٬افزایش مقدار دی اکسید کربن  دفعی ٬کاهش H2CO3ُ افزایش PHخون ٬افزایش باز جذب یون H در کلیه ودفع HCO3 وکاهش Na باشد.

در هنگام تنش آب تبخیری ۰/۶۶از طریق عرق و۰/۳۳از طریق له له زدن از دست می رود. حداکثر مقدار عرق در˚35 برابر 105 گرم به ازاء هر متر مربع مساحت بدن در هر ساعت می باشد.پتاسیم نسبت به سدیم بیشتر از عرق دفع می گردد. حرکت نگاری_شکمبه و سرعت کلی عبور مواد خوراکی کاهش می یابد. کاهش کل اسیدهای چرب فرار و افزایش غلظت استات ٬انتقال جریان خون در از سیستم گوارشی و سایر به بافتهای داخلی به سطح پوست وافزایش حجم ادرار.

تنش حرارتی و تولید مثل

در یک آزمایش در فلوریدا میزان آبستنی (CR) در ماههای مختلف سال اندازه گیری شد.

 در ماههای خنک : CR   :  52%

خرداد تا شهریور :             CR   :  30%

 اثر تنش بر تولید مثل در گاوهای بالغ بیشتر از تلیسه هاست .فحلی در هنگام تنش با احتمال کمتری و هنگام شب بروز می کند و طول زمان فحلی کاهش می یابد وحرارت رحم در روز تلقیح و روز بعد از آن بیشترین اثر را بر روی باروری دارد.

در میش های آبستن به ازاء 0.1 افزایش در درجه حرارت محیط 30-20% جریان خون به سمت رحم کاهش یافته است .در میش های تحت تنش مزن جفت 54% کاهش یافت.

ملاحظات مدیریتی برای کاهش تنش حرارتی

محیط گاو را تغییر دهید٬ ایجاد سایبان یکی از مهمترین و ارزان ترین روشها برای تغییر دادن محیط گاو است ٬ گاوهای دارای سایبان افزایش بالای 10% را در تولید شیر دارند ٬ گاو های خشک دارای سایبان دارای گوساله هایی با وزن تولد بیشتر و تولید تقریبا ًkg850 ) ۱۳/۵%) شیر بیشتر در 305 روز شیردهی بودند.

ساختمان های سایه بان دار دائمی

ارتفاع لبه ۳/۶۵الی ۴/۵  متر٬ یک لبه تهویه دار داشته باشند; cm 76 به ازاء هر 30 متر مربع ٬ شیب ; 4 بر روی 12

سایبان به تنهایی کاری نمی کند و خنک کردن با استفاده از آب پاش و مه پاش مورد نیاز است.چنانچه قصد شما آب پاشیدن بر روی گاو است ; حرکت هوا  بوسیله فن یک ضرورت است. آب بر روی پشت گاوها بپاشید نه به پستان گاو٬ برای تشویق مصرف خوراک سردترین محل اصطبل باید نزدیک آخور باشد٬ فن ها ممکن است نزدیک فری استال ها باشند اما مه پاش ها نه ٬خنک کردن اضافی عملکرد دام را بهبود می بخشد.

 تولید از 9-7 % به ۸/۶ الی ۱۵/۸ % افزایش می یابد٬ حرارت مقعد از ۰/۸ به 1 درجه کاهش می یابد

سرعت تنفس را از ۱۷/۶ به ۴۰/۶% (16 تا 52 تنفس در دقیقه)کاهش یافته است٬  باید از استفاده از مه پاش به دلیل ایجاد یک لایه عایق در سطح پوست اجتناب گردد.فن ها می توانند 24 ساعت کار کنند اما مه پاش ها باید فقط در روز هایی که رطوبت نسبی کمتر است مورد استفاده قرار گیرند٬ در حرارت ۲۵/۵درجه سانتیگراد از مه پاش استفاده شود ( با فیلتر های 5 میکرونی).

چه موقع از سرد کردن استفاده کنیم

 گاو را در یک روز گرم برای اندازه گیری حرارت و شمارش تعداد تنفس در یک جا نگهداری کنید در شرایط زیر از خنک کردن استفاده کنید:

l      حرارت مقعد بالاتر از ۳۹/۱ درجه سانتیگراد

l      سرعت تنفس بیش از 80 دم در دقیقه

l      کاهش مصرف خوراک و تولید شیر بیش از 10%

آب

مهمترین ماده تغذیه ای مخصوصاً در شرایط تنفس ٬ همبستگی ۰/۹۴بین مصرف آب و تولید شیر همبستگی ۰/۹۶بین مصرف آب و مصرف خوراک ٬در حرارت های بیش از درجه حرارت بدن مصرف آب به دلیل عدم فعالیت و کاهش مصرف خوراک کاهش می یابد٬ سطح دسترسی به آب می بایست نامحدود باشد٬ مخازن آب نزدیک به آخور باشد تا دفعات مصرف آب افزایش یابد٬ سرد کردن آب به زیر حرارت معمولی آب لازم نیست ( وقتی گاو حق انتخاب دارد آب 21-26 درجه سانتیگراد  را ترجیح می دهد).

پروتئین

تغذیه پروتئین خام در سطوح بالاتر و نیز سطوح پایینتر از مقدار نیاز باعث افزایش تولید حرارت خواهد شد.طی دوره تنش حرارتی پروتئین تجزیه پذیر شکمبه نباید بیش از 61% باشد.

 سرعت عبور و حرکت شکمبه در این دوره ها کاهش می یابد لذا پروتئی ن اضافی تبدیل به NH3 می شود موجب افزایش تولید حرارت در نتیجه تبدیل آن به اوره می گردد

طبق پیشنهاد NRC  : مصرف بالاتر از نیازپروتئین تجزیه پذیر وقتی به 100 گرم ازت در روز برسد عملکرد تولیدی را کاهش می دهد.

فیبر

بازده محصول نهایی فیبر و کربوهیدراتهای ساختمانی نسبت به چربی کمتر است .  جیره ها باید حداقل %19=ADF , %34-28 = NDF و 75% ازNDF  باید از علوفه تأمین شود.

 راهکارهای کلی :

 تغذیه به صورت جیره های کاملاً مخلوط باشند تا امکان انتخاب حداقل باشد.

 اگر به صورت جداگانه تغذیه می شوند علوفه بیشتری در شب تغذیه شود

 سیلو ها و علوفه های سبز درو شده را تازه نگهدارید

هر روز آخور را تمیز کنید

 از علوفه های با کیفیت استفاده کنید

ADF و NDF جیره به ترتیب در سطح 21-19 و 34-28 درصد نگه دارید

انرژی

مهمترین ماده مغذی محدود کننده برای گاو شیری

 راهکار معمول برای افزایش غلظت انرژی جیره طی دوره های تنش کاهش ترکم علوفه و افزلیش کنسانتره است.

توصیه هایی در باره تغذیه فیبر و غلات :

            1- بیش از 55-60 % کنسانتره در جیره به کار نبرید

            2- NSC باید در دامنه درصد 45-35 باشد

            3- NDF باید در محدوده 34-28% باشد

            4- اندازه ذرات مناسب باشد

چربی

روش دیگر بالا بردن غلظت انرژی و حفظ سطح مناسب فیبر بکار بردن چربی در جیره است .چربی حاوی ۲/۲۵برابر انرژی بیشتر نسبت به کربوهیدرات ها هستند. یک مکمل ارزشمند در هنگام محدودیت مصرف خوراک .بازده استفاده از آنها بالاتر و حرارت حاصل از هضم در آنها کمتر است.تحقیقات همیشه بکاربردن آن را در جیره دوره تنش توصیه نکرده اند.

 نتایج پیشنهاد می کنند :

تغییر دادن جیره حیوان برای به حداقل رساندن تنش گرمایی نسبت به مزایای بالقوه تأمین محیط سرد و راحت برای گاو در درجه دوم اهمیت قرار دارد

مواد معدنی و ویتامین ها

مهمترین الکترولیت ها در شرایط تنس:Na , K  هستند.  در طی یک تحقیق در فلوریدا اندازه K دفع شده از طریق عرق در گاوهای در هوای آزاد 5 برابر گاوهای دارای سایبان بوده است. توصیه های فعلی NRC مبنی بر 1% پتاسیم تحت شرایط تنش کم است. توجه زیادی به استفاده از نیاسین در دوره های تنش برابر گاوهای شیری معطوف شده است. هر عاملی که سبب شود حرارتی از سمت بدن به بیرون تغییر یابد باعث کاهش اثرات تنش می شود. نیاسین یکی از موادی است که با دخالت در سیستم اتساع عروق باعث تغییر شیب حرارتی از داخل به خارج بدن می شود.

مدیریت راهکار های خوراک دهی

افزایش تعداد دفعات خوراک دهی در روز:

خوراک تازه تر است و باعث تحریک مصرف خواهد شد٬ اگر محوطه خوراک دهی راحت باشد در صورت تغذیه مکرر برای آمدن به پای آخور تحریک می شوند. خوراک دهی 3 بار در روز مناسب ترین است.در هوای گرم گاوها پس از شیردوشی و طی شب خوراک می شوند.  تغذیه در هنگام غروب آفتاب و سپس یک بار دیگر حدوداً یک ساعت قبل از طلوع آفتاب زمان مناسبی است. جیره کاملاً می بایست مخلوط باشد تا دامدار توانایی تنظیم سطح حداقل فیبر را در جیره داشته و درنتیجه تحریک مصرف خوراک و به حداقل رساندن نوسانات تخمیر شکمبه و کاهش PH . افزودن آب به جیره و نرم کردن خوراک فیبری همچنین کاهش خشکی و گرد و غبار در نتیجه آن افزایش خوشخوراکی حاصل می شود .  سطح افزودن آب به جیره  3-5 % می باشد .

تغییرات فیزیولوژیکی هنگام زایش وارتباط آن باناهنجاری متابولیکی

 مقدمه

چالش های فیزیولوژیکی شدید درهنگام زایمان وآغازشیردهی برسازوکارهای هموستاتیک گاوموجب گردیده که تشریح تغییرات فیزیولوژیکی گاوهای شیری قبل اززایمان وارتباط آن باتوسعه بیماریهاموردبررسی قرارگیرد.

بیماری های دوهفته اول شیردهی:کتوز- تب شیر- جفت ماندگی – جابجایی شیردان

بیماریهای عفونی دوهفته اول شیردهی :ورم پستان – یون وسالمونلوز

اعمال فیزیولوژیکی لازم قبل اززایمان جهت پیشگیری ازبیماریهاشامل عادت کردن شکمبه به جیره های باانرژی زیاد٬حفظ سطح مطلوب کلسیم خون ٬حفظ ایمنی پرقدرت

دلایل توسعه تب شیروکمپلکس کتوز- کبدچرب عبارتند از:

افزایش وزن توده جفتی –جنینی گاووافزایش نیازبه انرژی –پروتئین وموارمعدنی درطول دوره آبستنی٬

افزایش نموجنینی درپایان آبستنی ونیازبه موادمغذی نظیر: 0.82مگاکالری انرژی -117گرم پروتئین -10.3 گرم کلسیم -5.4 گرم فسفرو0.2 گرم منیزیم ٬تقاضای زیادمتابولیکی به دلیل تشکیل آغوز٬عدم امکان برآوری نیازهای زیادموادمغذی به واسطه افزایش فعالیت غده پستان گاو

تغییرات غده پستان درهفتمین ماه آبستنی درهنگام خشک کردن :

آیوپتوزیس (مرگ برنامه ریزی شده سلول)اپیتلیوم ترشحی پستان هنگام پس روی یابرگشت غده پستان

٬افزایش تعدادنوتروفیل هاوماکروفاژهادرترشحات پستان ٬ایجاددرپوش کراتینی میان کانال سرپستانک به منظور جلوگیری ازورودباکتریها به پستان ٬افزایش تراکم لاکتوفرین درترشحات پستان به منظور اتصال به آهن جهت عدم دسترسی باکتریهابه آن .

ورم پستان وزمان وقوع بالینی آن:

- بخش زیادی ازعفونت های جدیدپستان دراوایل هفته دوره خشک رخ می دهدامامنجربه ورم پستان بالینی نمی شود ورم پستان نوع کلی فرمی دراوایل ماه شیردهی بیشترین احتمال وقوع راداردوپیامد عفونتهایی است که دردوره خشک یااوایل شیردهی تثبیت شده اند.وبه جهت کاهش فعالیت سیستم ایمنی گاویک هفته قبل وبعداززایمان می باشد

دلایل مختلف ورم پستان درهفته اول زایمان :

ناتوانی نوتروفیل هادربلع باکتریها٬اختلال درتوانایی لنفوسیت هابرای واکنش به میتوژن وتولیدآنتی بادی

٬کاهش غلظت سایراجزای سیستم ایمنی درسرم گاو مانند ایمونوگلوبولین –ضمایم وکوآگلوتینین درزمان زایش ٬کاهش تراکم لاکتوفرین درهنگام تغییرترشحات غده پستان به آغوز٬شکسته شدن دریچه کراتینی شکافهای سرپستانک در7-10روز قبل اززایمان ٬کاهش کلسیم درگاوهای شیری واختلال درانقباض عضلات صاف اسفنگترسرپستانک

فیزیولوژی شکمبه درطی هفت هفته اول دوره خشکی :

کاهش جمعیت باکتریهای تولیدکننده لاکتات ونشاسته سهل التخمیر٬کاهش جمعیت باکتریهای تبدیل کننده لاکتات به استات –پروپیونات واسیدهای چرب بلندزنجیر٬افزایش باکتریهای تجزیه کننده سلولز٬افزایش تولیدکنندگان متان ٬کاهش طول پرزهاوظرفیت جذب اسیدهای چرب توسط مخاط شکمبه ٬تحلیل بیش     از%50سطح جذب شکمبه درهفت هفته اول خشکی

زایمان وترکیبات جیره :

اگربه گاوتازه زایمان شده ناگهان جیره پرانرژی داده شوددرمعرض خطرشیوع اسیدوزقرارمی گیرد.باکتریهای تولیدکننده لاکتات سریع به جیره های پرنشاسته ترپاسخ داده ومقادیرزیادی لاکتات تولیدمی کنند.اماجمعیت باکتریهای تبدیل کننده لاکتات به تغییرجیره به آهستگی پاسخ می دهند.اسیدیته لاکتات ده برابرقوی تربوده وpH شکمبه را به نقطه ای می رساندکه پروتوزوآوبسیاری ازباکتری ها غیرفعال می شونداسیدلاکتیک به مویرگهای بسیارریز درحال رشدسم رفته وباعث لنگش بالینی می شود. اگر مقداراسیدهای آلی جذب شده درخون ازتوانایی کبدوسایربافتهابرای متابولیزه کردن آنها بیشترباشداسیدوزمتابولیکی پس ازاسیدوزشکمبه رخ خواهدداد. 

عوامل موثردرلغزیدن شیردان به سمت چپ:

ناتوانی شکمبه دراشغال سمت چپ خالی شده ازرحم ٬کشیده شدن پرده چادرینه متصل به شیردان وحرکت شیردان به چپ ٬ضعف عضلانی شیردان دراثرکاهش غلظت کلسیم درهنگام زایمان

نکته:علایم بالینی تب شیرتازمانی که سطح کلسیم به4میلی گرم بردسی لیترنرسد دیده نمی شود.

عوامل مختلف محدودیت دریافت انرژی ازجیره توسط گاو:

توانایی شکمبه دراوایل شیردهی برای جذب اسیدهای چرب فراربویژه پروپیونات ٬اسیدوزشکمبه که باعث کاهش مصرف خوراک دراوایل شیردهی می گردد.

تغییرات فیزیولوژیکی بدن هنگام زایمان :

تغییرنسبی غلظت پروژسترون واستروژن درسی روزقبل اززایمان ٬تحریک جفت به تولیداستروژن

٬افزایش غلظت PGF₂درخلال 36-24ساعت قبل از زایمان ٬سقوط سریع پروژسترون هنگام زایش

٬افزایش پپتیدهای تخدیری درخون

اختلالات مربوط به خروج جفت:

رابطه تب شیروافزایش وقوع جفت ماندگی ٬کاهش انقباضات رحم دراثرکمبودکلسیم (امادرمواردی نیزانقباضات رحم درگاوهای مبتلابه جفت ماندگی نسبت به گاوهای سالم قوی تروممتدتراست ٬پاسخ کیموتاکسیک قوی به موادکوتیلیدونی معلق به لکوسیت های گاوهایی که به طورطبیعی جفت خودرادفع می کنندوجود دارد٬عدم تبدیل جفت به اجسام خارجی مرده درزمان زایش

اثرات تغذیه وعوامل درون ریزبرسرکوب سیستم ایمنی قبل اززایش:

کمبودمزمن انرژی –پروتئین –موادمعدنی وویتامین ها ٬تنش متابولیکی زایش وآغازشیردهی ٬تعادل منفی انرژی وپروتئین دراوایل شیردهی ٬افزایش کتواسیددرخون واختلال عمل لنفوسیتها٬کاهش تجمع پلاسمایی ویتامین AوE

علایم گاومبتلابه تب شیر:

افزایش غلظت کورتیزول درپلاسما ٬سرکوب ایمنی زایی درزمان زایمان ٬کاهش قوت عضلانی دررحم واسفنگترسرپستانک ٬افزایش جفث ماندگی وورم پستان ٬کاهش مصرف خوراک – تعادل منفی انرژی وکمبود ترشح انسولین ٬افزایش خطرابتلابه کتوزبه دلیل کاهش دریافت گلوکز

نتیجه گیری :

•         راه کارهای لازم جهت کاهش وقوع بیماریهای قبل از زایمان درگاوهای شیری:

1. سازگارکردن شکمبه به جیره های شیردهی
2. حذف کمبودکلسیم
3. تعدیل ایمنی زایی جهت تقویت سیستم ایمنی هنگام زایمان
4. استفاده ازنمکهای آنیونی برای تصحیح اختلاف کاتیونی – آنیونی وافزایش اسیدیته خون
5. شناخت هورمونهای سرکوب کننده ایمنی زایی قبل اززایمان
6. تزریق آنتاگونیست های استروژنی وگلوکوکورتیکوئیدی پس ازتولدگوساله