مقدمه :
در جامعه امروز نیاز به گوشت قرمز با توجه به نیاز انسان و شهر نشینی و همچنین رشد جمعیت جهان یک مسئله انکار ناپذیر است . با توجه به اینکه کشور ما از نظر تولید این محصول در سطح ضعیف می باشد ، می توان با استفاده از علم و به کار بستن آن با عمل تولید را به سطح خودکفایی و صادرات رساند .
از آنجا که جمعی از دوستان و مشتاقان علم برای اینجانب پیام گذاردند که این پست را کامل کنم ، من را بر این داشت که در رابطه با روشهای پرواربندی در ایران مطالب کامل و مفیدی که با کمک دوست عزیزم آقای علیرضا احمدی مقدم جمع آوری نمودم در اختیار گذارده تا دوستان از آن استفاده نمایند .
جدول زیر نشان دهنده تولید محصولات دامی و سرانه مصرف در کشور در سالهای مختلف را نشان می دهد .
1378 | 1374 | 1366 | 1357 | سال | ||||
65 | 60 | 52 | 36.3 | جمعیت (میلیون نفر) | ||||
کل(هزار تن) | سرانه(kg) | کل(هزار تن) | سرانه(kg) | کل(هزار تن) | سرانه(kg) | کل(هزار تن) | سرانه(kg) | مصرف |
750 | 11.5 | 712.6 | 11.9 | 712 | 13.7 | 532 | 14.6 | گوشت قرمز |
700 | 10.7 | 630 | 10.5 | 330 | 6.3 | 176 | 4.8 | گوشت مرغ |
580 | 8.9 | 512 | 8 | 250 | 4.8 | 180 | 4.9 | تخم مرغ |
4300 | 66 | 4500 | 75 | 3926 | 75.5 | 182 | 8.7 | شیر |
با توجه به جدول زیر :
حیوانی | کل | مناطق |
21.2 | 70.3 | کشورهای در حال توسعه |
57.3 | 101.3 | کشورهای توسعه یافته |
24.6 | 70.8 | متوسط جهان |
19 –15.9 | 74.3 | ایران |
می توان دریافت که ایران با بحران میزان پروتئین حیوانی موجه است که این امر باعث ضعف توان و قوای جسمی و ذهنی می شود .
تعریف پروار بندی :
عبارت است از تغذیه متعادل دام برای تامین سرعت رشد کافی در مدت زمان مشخص برای رسیدن به وزن معین که در اصطلاح همان تولید گوشت برای رفع نیازها می باشد .
اهمیت پرواربندی دارای دو جنبه می باشد :
1 – پروار بندی صنعتی
2 – پرواربندی سنتی
در پرواربندی صنعتی دامهای نر جوان مورد پروار قرار می گیرند که با توجه به اینکه در سن و وزن مناسب کشتار می شوند باعث افزایش عملکرد می شود .
اما پروار بندی سنتی خود بر دو نوع می باشد :
الف) کشتار بره ها و گوساله های کم سن و سال ، که این کار توصیه نمی شود .
ب ) پروار دامهای حذفی + ماده های غیر جایگزین ، که این روش نیز به خاطر اینکه فقط ذخیره چربی می باشد و باعث اتلاف منابع بی جهت می شود توصیه نمی شود .
مزایای پرواربندی به شرح زیر می باشد :
1. مزایای اقتصادی و اجتماعی نظیر ایجاد فرصت شغلی ، کسب درآمدو تامین گوشت برای مصارف خانگی .
2. استفاده از حد اکثر ظرفیت تولید گوشت دام (افزایش تولید در واحد سطح ).
3. افزایش مرغوبیت گوشت
4. برگشت سریع سرمایه
5. کمک به حفظ مراتع
دلایل انتخاب حیوانات نرجوان برای پرواربندی نسبت به حیوانات پیر و ماده موارد زیر می باشد :
1. ضریب تبدیل غذایی پایین
2. سرعت رشد بالا
3. افزایش وزن به صورت ذخیره پروتئین (عضله و ماهیچه )
4. بازار پسندی بالای گوشت
5. ارزش ریالی بیشتر
شرایط موفقیت در پرواربندی رعایت مواردی که در زیر گفته شده است می باشد :
1. امنیت
2. جایگاه و فضای مورد نیاز برای دام
3. خرید خوراک در زمان مناسب
4. خرید دام در مناسبترین اوقات سال
5. محل مناسب خرید دام
6. طول مدت پرواربندی و تعداد دوره های پرواری در یکسال
7. روش فروش دامهای پرواری
8. انتخاب نژاد مناسب
انواع دامهایی که پروار می شو ند شامل :
· گاو که خود بر سه نوع ، نژادهای گوشتی ، نژادهای گوشتی شیری ( آمیخته ) و نژادهای شیری می باشد .
• گوسفند
• بز
• خوک
• شتر
• گاو میش
انواع گوساله های پرواربندی شده در ایران شامل :
1- گوساله های بومی
2- گوساله های دورگ
3- گوساله های اصیل شیری
برای نحوه برآورد احتیاجات از جداول به صورت زیر عمل می کنیم :
گوساله های بومی : نژاد های کوچک جثه شیری
گوساله های دورگ : نژاد های متوسط جثه شیری
گوساله های اصیل : نژاد های بزرگ جثه
روش دیگر به صورت زیر می باشد:
وزن دام افزایش وزن
Kg 400 gr 600 : بومی
Kg 400 gr 700 : دورگ
Kg 400 gr 800 : اصیل
خصوصیات یک نژاد جهت پروار بندی در شکل زیر آورده شده است :
نژادهای مهم گاو گوشتی دنیا در جدول زیر آورده شده است : اضافه وزن روزانه بازدهی گوشت عادت پذیری وزن در 3 سالگی رنگ بدن منشأنژاد 1.5 - 158سریع عادت میکند800 - 1150 سفید شیری با موهای مجعدفرانسهشارولز 62 - 60کمتر از شارولزنر: 1000 ماده:600 خرمایی فرانسه لیموزین بسیار بالا500 - 550بدن قرمز – صورت سفیدانگلستانهرفورد سفید یکدست یا قرمزویا سرخ طلایی انگلستان شورت هورن شبیه لیموزین 450سیاه اسکاتلندآبردین آنگوس 1.570 - 65 نر:1250 ماده:750 اغلب سفید یکدست –ابلق سیاه وسفید و قرمز جنوب بلژیک وشمال فرانسه بلان بلوبلژ مقاومت بالا به کم آبی و بیماریها خاکستری و قرمز تیره شمال آمریکا وشبه قاره هندبراهما مشخصات کلی روشها ی مختلف تولید گوشت گاو : سن کشتار دام(ماه) مواد خوراکی عمده ن‍ژادهاروشهای پرواربندی 11 – 9 هنگام از شیر گیریعلوفه مرتع(غذای مادر)آمیخته های نژاد گوشتیتغذیه با شیر مادر 12 – 11مواد متراکمفریزین دامهای بزرگ جثه x فریزینتغذیه با مواد متراکم 16 – 14مواد متراکم و علوفه ذخیره شدهآمیخته های نژاد گوشتیتغذیه در مراکز پرواربندی 17 – 14سیلوی علوفه مرتع و سیلوی ذرتفریزین نژاد گوشتی x فریزینتغذیه با علوفه سیلوشده 24 – 16علوفه ذخیره شده و ضایعات کشاورزیآمیخته های نژادگوشتی فریزین x نزاد گوشتیتغذیه با فراورده های فرعی کشاورزی 18 – 15چرا در مرتع،علوفه ذخیره شده و مواد متراکم فریزین نژاد گوشتی x فریزینتغذیه با علوفه مرتع و مواد متراکم 24 – 20 نژاد شیری 24 – 16 نژاد گوشتیچرا در مرتع و علوفه ذخیره شدهفریزین نژاد گوشتی x فریزین آمیخته های گوشتی از شیر گرفته شده در مرتعتغذیه با علوفه مرتع اهداف عملکرد دامها در روشهای مختلف پرواربندی و تولید گوشت گاو : اهداف عملکرد دامها روشهای پرواربندی مواد متراکمعلوفه ذخیره شدهوزن در موقع کشتار(kg)افزایش وزن روزانه(kg) تن ماده خشک برای هر راس 0.21.3300 – 2500.9تغذیه با شیر مادر 1.80.24501.2تغذیه با مواد متراکم 0.50.74601تغذیه در مرکز پرواربندی 0.51.85001تغذیه با علوفه سیلو شده 0.21.24400.8تغذیه با فراورده های فرعی کشاورزی 0.71.14750.8تغذیه با علوفه مرتع و مواد متراکم 0.60.74950.7تغذیه با علوفه مرتع عوامل اصلی رشد شامل عوامل درونی و عوامل بیرونی می باشد که عوامل درونی شامل : خواص ارثی وخصوصیات اعضای داخلی بدن(غدد اندوکرین مثل هیپوفیز،تیروئید،تیموس،فوق کلیوی ، تخمدان و بیضه) می باشد .قابل ذکر است که عامل درونی به نوع و مقدار غذا بستگی ندارد . اما عوامل بیرونی متکی به غذا و روش نگهداری است . توجه نمایید که تکامل اسکلت و رشد استخوان کاملاً به تغذیه وابسته نیست . در فقر غذایی (کمتر از احتیاجات نگهداری) ، رشد استخوان تا 6 ماه متوقف نمی شود اما رشد عضلات متوقف می شود . عوامل تغییر رشد حیوان در مراحل مختلف زندگی حیوان طبق دیاگرام زیر می باشد . اثر تغذیه در رشد : تغذیه نا کافی یا تغذیه بیش از حد یعنی عدم تطابق با احتیاجات دام که در نتیجه هر دو اثر نا مطلوب دارند و از نظر اقتصادی قابل قبول نیستند . بنابر این حد مطلوب تغذیه در مراحل مختلف رشد به طور جداگانه بحث می شود که شامل : 1- اثر تغذیه در مراحل جنینی 2- اثر تغذیه دررشد قبل از مرحله شیرگیری 3- اثر تغذیه در رشد اعضا اثر تغذیه در دوران جنینی : 30 درصد از زندگی یک گوساله گوشتی که در سن 18ماهگی کشتار می شود مرحله جنینی استکه نشانه اهمیت دوره جنینی می باشد . بین مادر و جنین از نظر تامین احتیاجات غذایی نیز رقابت وجود دارد . در صورتیکه انرژی ، مواد ازته ، کلسیم، فسفر و آهن در جیره کمبود داشته باشد جنین بر مادر ارجحیت دارد و این مواد از ذخایر بدن مادر تامین می شود تا نیاز بدن جنین را تامین کند . اما در صورتی که جیره غذایی از نظر ویتامینA ، B و بعضی عناصر کمیاب کمبود داشته باشد مادر بر جنین ارجح بوده که در نتیجه این عمل گوساله به دنیا آمده بسیار لاغر و حساس است و گاهاً مرده به دنیا می آید و یا بلافاصله بعد از تولد می میرد . اثر تغذیه در رشد قبل از مرحله ازشیر گیری : هر اندازه که دام جوان تر باشد نوع تغذیه در رشد آن اثر بیشتری دارد و بالعکس با افزایش سن از اثر آن کاسته می شود . تغذیه عامل اصلی رشد است ولی بین میزان رشد و میزان احتیاجات به انرژی در دام رابطه مستقیم وجود ندارد. با توجه به دونکته مهم زیر : - برای تولید 1 گرم گوشت 4.1 کیلو کالری انرژی نیاز است و مصرف می شود . - برای تولید 1 گرم چربی 9.2 کیلو کالری انرژی نیاز است و مصرف می شود . که در نتیجه : صرفه در آن است که دامپروران همیشه دام جوان را پروار کنند و قبل از پایان مرحله رشد روانه کشتار گاه نماییم . اثر تغذیه در رشد اعضا : الف)حجم و مقدار بافت : تغذیه ناکافی باعثعقب افتادن رشد اعضا و بافت هایی که رشد شان کم است می شود . اعضای سریع الرشد (دست و پا و سر) به تغییرات و نوسانات تغذیه ای واکنش کمتری نشان می دهند.بنابر این تغذیه ناکافی روی رشد اعضای دام جوان اثر گذاشته و سبب می شود که دست و پایی بلند و برآمده پیدا کند در اینگونه موارد سر به طور طبیعی رشد کرده در رابطه با تنه بزرگتر به نظر می رسد و پهنای بدن کم می شود . رشد لگن و ستون فقرات ناقص می ماند و عضلات قلوه گاه و کپل که دارای رشد کند هستند ضعیف می شوند . ب) باروری : تغذیه بیش از حد باعث افزایش پیشرسی فعالیت جنسی در گاو گوشتی می شود ولی از طرف دیگر میزان آبستنی را کاهش می دهد. ج) اثرتغذیه درحد رشد : به نظر می رسد تفاوت رشد یک موضوع ارثی است به عبارت دیگر یک حیوان تفاوت رشد را تا اندازه معین با در نظر گرفتن شرایط مناسب و مساعد از راه توارث بدست می آورد و بدین ترتیب تحت هیچ گونه شرایطی بیش از ظرفیت رشد خود بزرگتر نخواهد شد. رشد دام شامل موارد زیر می باشد : افزایش وزن: افزایش وزن همراه افزایش سن و این یک تحول کمی است. نمو(توسعه ): یک سلسله تحولات تدریجی که برای رسیدن به مرحله بلوغ صورت می گیرد.( عضلات شکل و حجم می گیرند و ترکیبات شیمیایی آن به مرحله نهایی میرسد این دگرگونی تحولی کیفی است ) چربی + رگ + ماهیچه + استخوان = kg 1 افزایش وزن شکل گیری بافت های بدن به صورت زیر است : بافت عصبی در قبل از تولد شکل می گیرد ، بافت استخوانی در حالی که گوساله در منتهی رشد است ، ماهیچه ها در طول زمان پرورش شکل می گیرد و در نهایت بافت چربی در آخرین مرحله رشد شکل می گیرد . ترتیب تشکیل بافت چربی به این صورت است که ابتدا اطراف اعضای داخلی سپس بین ماهیچه ها بعد از آن بین بافت همبند و آخرین مرحله بافت عضلانی شکل می گیرد . نتایج عملی حاصل از بررسی منحنی نمو 1 – اثر فقر غذایی به نسبت سن و مرحله نمو دام متفاوت است . 2 – برای مراحل مختلف زندگی دام سن مطلوب کشتار وجود دارد. 3 – برای چاق کردن حیوان بالغ هزینه بیشتری باید متحمل شد. هرچه حیوان جوانتر باشد برای تولید گوشت و اضافه وزن ، کالری کمتری مصرف می شود بدین ترتیب چاق کردن دامهای بالغ از نظر اقتصادی تا حدودی به صرف مخارج بیشتری نیاز است . پیشرسی در گاوهای گوشتی بطور کلی دامی را پیشرس گویند که ضمن اینکه دارای سرعت افزایش وزن خوبی است قادر است پیش از زمان طبیعی به نمو عضلانی و شکل گیری هر یک از آنها برسد. مزیت و زیانهای پیشرسی : مزیت اقتصادی در این است که زودتر از سایر دامها به وزن مطلوب می رسند ، زودتر روانه کشتارگاه می گردد که در نهایت باعث سود بیشتر در زمان مشخص می گردد . معایب : باعث بی دقتی در زمان ارسال به کشتارگاه ، چاقی دام و افزایش بی رویه چربی ، تغذیه زمستانی نباید کاهش یابد ، به دلیل اینکه باعث تجمع چربی می شود ، چون بافت چربی زودتر به مرحله رشد کامل خواهد رسید ، لذا روش پرورش و تغذیه باید متناسب نژاد پیشرس باشد . اقدامات بهداشتی قبل و بعد از شروع پرواربندی : 1- ارتباط مناسب با دامپزشک محلی جهت حفظ بهداشت و سلامت گله 2- آشنایی به بیماری های خطر ساز در گله که عبارتند از : آناپلاموزیس ، شاربن علامتی ، اسهال ویروسی گاوان(BVD) اسهال گوساله ، کوکسیدیوز ،گندیدگی سم(فوت رات) ، عفونت نای(بینی قرمز) ، لپتوسپیروزیس(خون شاش) ، پارا آنفلوانزا ، ورم ملتحمه چشم (چشم صورتی) ، ویبریوز ، انگل های داخلی و خارجی 3- ضدعفونی کردن جایگاه 4- جمع آوری فضولات دامی 5- جلوگیری از تلفات دام که با استفاده از واکسیناسیون و مبارزه با انگل های خارجی و داخلی امکان پذیر است . 6- جلوگیری از عارضه لنگش 7- بریدن شاخ 8- اخته کردن 9- رکورد برداری در زیر گزارشهایی از چند واحد دامپروری در کشور آورده شده است که بد نیست تا اطلاعی از وضعیت آنها برای راهنمایی داشته باشیم . گزارش بازدید از بخش پرواربندی گاو کشت و صنعت مغان نوع پروار : گوساله نر گا وهای هلشتاین و بومی سن شروع پروار:85 – 80 تا 200 کیلوگرمی برای گوساله های 200 کیلو گرمی فقط واکسن تب برفکی (تزریق) ولی برای گوساله های با وزن کمتر داروهای انگلی و واکسن تب برفکی تزریق می گردد . خوراک مصرفی شامل : 1- TMR (مخلوط کنسانتره و علوفه ) : TDN 64% ، پروتئین 11 – 10 % 2- جیره تکمیلی : TDN 64% ، پروتئین 14% اجزای خوراک عبارتند از : علوفه که شامل کلش و سیلو و کنسانتره که حاوی جو ، سبوس ، تفاله ، ملاس ، اوره ، کنجاله تخم پنبه . افزایش وزن در نظر گرفته شده تا قطع شیر 450 تا 500 گرم و بعد از قطع شیر 600 گرم بوده است . در کل وزن از تولد تا وزن بارگیری 680 – 490 بوده است . رکورد برداری: در اول دوره یکسری دام شاهد انتخاب می شود و هر 15 روز یکبار وزن کشی می شود. این گاو ها در طول دوره ثابت هستند و به عنوان شناسنامه کلی گله می باشند. انتهای وزن پروار : 450 – 480 (ولی این میزان تا 550 کیلو گرم هم صرف می کند ) سن دام در زمان کشتار: 17 – 16 ماهگی می باشد . پروار دامهای بومی وزن خرید : 220 – 180 کیلو گرم وزن بار گیری : 350 کیلو گرم افزایش وزن روزانه : 700 – 600 گرم نحوه پروار : پس از خریداری قرنطینه شده و روز اول غذا داده نمی شود . روز دوم فقط کلش و از روز سوم کنسانتره داده می شود . در 15 روزگی واکسن تب برفکی زده می شود . مشکل دام های بومی وجود شاخ و آسیب به همدیگر می باشد . گزارش بازدید از پرواربندی(سنندج ) نوع نژاد : بومی و دورگ وزن خریداری : 200 – 150 کیلو گرم وزن فروش : 350 – 400 کیلو گرم نحوه فروش : عمده فروشی به قم و تک فروشی به قصاب خوراک مصرفی : یونجه ، کاه ، سبوس گندم ، کنسانتره آماده ، جو ، نمک (سنگ نمک ) . افزایش وزن روزانه : بومیg 700 – 600 هلشتاینg 900 – 800 تمام علوفه ها و مواد خوراکی در تابستان خریداری و ذخیره می شود. جمع آوری کود : در تابستان (فصول گرم ) یک روز در میان ، در زمستان ( فصول سرد هر روز) معرفی مواد افزودنی در پروار بندی : آنزیمیت مجموعه ای از انواع زئولیت های مفید با خلوص بیش از 92% است.زئولیت اصلی در آنزیمیت ، کلینوپتیولیت نام دارد. موارد مصرف آنزیمیت 350 – SC ویژه خوراک گوساله : - جلوگیری از اسهال گوساله های نوزاد (کاهش چشم گیر درصد تلفات ) - افزایش جذب مواد غذایی و در نتیجه رشد بهتر گوساله - کاهش چربی و افزایش میزان گوشت - بالا بردن مقاومت گوساله ها در مقابل پاره ای از بیماری های روده ای - افزایش غلظت ایمونوگلوبولین های A – M – G و ویتامین A در سرم خون - افزایش میزان پروتئین در لاشه گوساله های پرواری - جلوگیری از مسمومیت آمونیاکی و جذب آمونیاک در شکمبه - بهبود راندمان انرژی به دلیل خاصیت تبادل کاتیونی - جذب فلزات سنگین در دستگاه گوارش آنزیمیت(میکرونیزه ) و مزایای مصرف آن در گوساله های پرواری : - اشتهای بیشتر ، خوراک بیشتر - ازدیاد مقاومت گوساله در برابر بیماریها (بخصوص روده ای ) - کاهش وقوع اسهال در 2 هفته اول بهد از تولد - جلوگیری از مسمویت های قارچی بخصوص آفلاتوکسین ها - کاهش رطوبت بسترو در نتیجه سلامت دام - جذب فلزات سنگین و مسمومیت زا - توازن اوره مصرفی در جیره و تبدیل آن به پروتئین های قابل جذب توسط میکروارگانیسم های دستگاه گوارش زئولیت : زئولیت طبیعی کریستال قلیایی آلومینوسلیکات هیدراته شده (کریستال آبدار سیلیکات آلومینیوم) و از کاتیونهای قلیایی زمینی(رسوبی )می باشد و دارای ساختمان نا محدود سه بعدی است . معروف ترین زئولیت طبیعی کلینوپتیلولیت می باشد. اثرات سودمند زئولیت بر دام و طیور: - بهبود در افزایش وزن روزانه - کنترل اختلالات گوارشی - سلامتی استخوان در مرغ های گوشتی - بهبود بازده خوراک - بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ - تسهیل در حداکثر جذب مواد مغذی و انرژی زا - جلوگیری از جذب سموم قارچی به ویژه آفلاتوکسین - کاهش سمیت فلزات سنگین و کاتیونهای یک ظرفیتی و دو ظرفیتی - کاهش جذب غناصر رادیو اکتیو در حیوانات و انسان دو نوع زئولیت متداول و دارای اهمیت در دامپروری شامل زئولیت فرم A و زئولیت طبیعی(کلینوپتیلولیت) می باشد . آزمایش استفاده از زئولیت در تغذیه گوساله های پرواری : مقدمه : از خواص مهم زئولیت ها قابلیت جذب آب و خاصیت تبادل یونی آنهاست.که موجب اتصال یونهای k+ ، Na+ ، Mg2+ ، Ca2+ ، NH4+ و آزاد شدن تدریجی آنها شده و در نتیجه عملکرد حیوان را افزایش می دهد. مواد و روشها : جهت بررسی اثرات زئولیت طبیعی 2 آزمایش که اولی در زمستان و دومی در تابستان انجام شد. آزمایش اول : طرح بلوک کاملا تصادفی استفاده شد که تعداد 24 راس گوساله نر هلشتاین (وزن اولیه 154 کیلو گرم) مورد مطالعه قرار گرفتند .سه جیره بکار برده شد ( صفر ، 30 ، 50 کیلو گرم در هر تن کنسانتره). هشت تکرار در سه سطح متفاوت زئولیت(برای هر 3 گروه از نظر انرژی و پروتئین یکسان بود). دمیانگین وزن هر گوساله 50 ± 156 گوساله ها در شروع آزمایش و سپس هر 21 روز یکبار بطور انفرادی وزن کشی شدند(پس از 16 ساعت محرومیت از غذا) . طول دوره آزمایش 168 روز بود و در پایان هر آزمایش 2 راس گوساله از هر جیره ذبح گردید . آزمایش دوم: شرایط مدیریتی و غذایی و حیوانات آزمایشی مانند آزمایش اول بود با این تفاوت که دوره پرواربندی 105 روز به طول انجامید و در صد لاشه ها و قطعات آنها نیز اندازه گیری نشد . جیره مصرفی مواد تشکیل دهنده جیره غذایی پایه (بر اساس %100ماده خشک ) درصدماده خوراکی 7.5 یونجه 7.5ذرت سیلو شده 7.43سبوس گندم 52جو 11.17کنجاله پنبه دانه 11.89ذرت 0.44DCP 0.74نمک 1.33آهک نسبت علوفه به کنسانتره : 15 به 85 درصد استفاده شده است . میانگین و انحراف معیار صفات مورد مطالعه جیره 3 ( 5 درصد زئولیت )جیره 2 ( 3 درصد زئولیت )جیره 1(صفر درصد زئولیت )صفت مورد مطالعه آزمایش اول 156±40156±45156 ± 50وزن اولیه (کیلو گرم ) 353±70384±45369±60وزن نهایی(کیلو گرم ) 1.18±0.16b1.37±0.09a1.27±0.19ab*افزایش وزن روزانه (کیلو گرم ) 5.86±0.985.02±0.355.45±0.85ضریب تبدیل غذایی آزمایش دوم 2.18±12.5212±11206±15وزن اولیه (کیلو گرم ) 358.7±14.5370.55±18351.95±22وزن نهایی(کیلو گرم ) 0.34±0.0311.51±0.0321.39±0.032افزایش وزن روزانه (کیلو گرم ) 1.34±0.0311.51±0.0325.42±0.072ضریب تبدیل غذایی میانگین دو آزمایش 1.26±0.091.44±0.061.33±0.11خوراک مصرفی روزانه(کیلو گرم ) 7.24±0.467.24±0.227.23±0.36مقدار خوراک مصرفی(کیلو گرم ) 5.70±0.0715.04±0.0735.42±0.45ضریب تبدیل غذا نتیجه آزمایش : میانگین و انحراف معیار صفات مربوط به لاشه جیره 3( 5 درصد)جیره 2(3 درصد)جیره 1(صفر درصد)صفت مورد مطالعه 53.63±1.4552.11±1.82525.49±2.33درصد لاشه گرم 1.75±0.061.75±0.141.7±0.03وزن دل(kg ) 5.85±0.0176.75±0.076.35±0.14وزن جگر(kg) 1.35±0.071.00±0.111.2±0.04وزن قلوه ها(kg) 11.8±4.312.40±2.215.55±3.5مقدار چربی قابل جدا کردن (kg) 139.5±1.43143.1±0.14141.5±1.51طول لاشه ( cm) 70.36±5.242.91±9.168.33±11.6سطح مقطع راسته (cm2) اثر تعادل کاتیون – آنیون جیره بر توان پرواری ، خصوصیات لاشه و استخوان گوساله های نر هلشتاین متوسط لاشه گاو 121ایران 395ژاپن 311آمریکا در ایران به دلیل عدم استفاده بهینه از استعداد ژنتیکی، مدیریت تغذیه و شرایط آب و هوایی متوسط لاشه به مقدار قابل توجهی با دیگر کشورها متفاوت است . الکترولیت های مختلفی همچون یونهای Na+ ، k+ ، Ca2+ ، mg2+ ، CL- ، سولفات(So42- ) ، فسفات(Hpo42-) می تواند بر روی تعادل اسید – باز بدن اثر بگذارد.ولی به دلیل اختلاف در جذب و متابولیسم و نحوه عمل یونهای تک ظرفیتی عموماً این یونها به عنوان یون های ثابت در توازن کاتیون – آنیون در نظر گرفته می شود. گزارشات برای DCAD در مورد بهترین میزان افزایش رشد و ضریب تبدیل غذایی : دن هارت و همکاران اذعان داشتند جیره حاوی 34.4+ میلی اکی والان در 100گرم ماده خشک جیره باشد ، اما محققی دیگر بیان داشت که جیره حاوی 30+ تا 37+ میلی اکی والان در 100 گزم ماده خشک جیره قابل استفاده می باشد . مواد و روش ها : 24 راس گوساله نر هلشتاین با وزن اولیه 56.28 ± 217.03 مدت آزمایش : 150 روز مدل آماری : طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار جیره (6 گروه وزنی ) در داخل هر گروه 4 گوساله با وزن مشابه قرار داشت و هر گوساله به یک جیره غذایی اختصاص داده شد. جیره ها : 4 جیره با سطوح 0 ، 15 ، 30 ، 45 (میلی اکی والان در 100 گرم DM ) به طور TMR و بطور انفرادی تغذیه شدند. نسبت علوفه به کنسانتره : 30 به 70 درصد درصد اجزای تشکیل دهنده جیره ها(بر اساس 100 درصدDM) جیره های غذایی* بر اساس توازن کاتیون و آنیون 4530150ماده خوراکی 16.0316.0316.0316.03یونجه 14141414کاه جو 43.5244.944.944.9جو 14141414ذرت 4.584.914.914.91کنجاله سویا 2111کنجاله پنبه 2.372.772.772.77سبوس گندم 1.730.560.270.03بیکربنات سدیم -0.130.791.47کلریدآمونیوم 0.540.540.540.54کربنات کلسیم 0.350.350.350.35کلرید سدیم 0.880.810.450.0اوره * بر اساس میلی اکی الان cl- - (k+ + Na+) در 100 گرم ماده خشک جیره نتیجه کلی : پرواربندی صحیح (اصولی و علمی) باعث افزایش و بهبود راندمان تولید که این خود دو جنبه را در پی دارد که اول باعث افزایش درآمد دوم بهبود سطح تغذیه ای جامعه می گردد. منابع : ● شماع،م،(1364).پرورش گاو گوشتی،انتشارات مرکز نشر دانشگاه ، شماره 213/ 636 ، تهران 206صفحه. ● خادم،ع،ا.و م . هاشمی،(1376).پرواربندی گاو و گوساله (تولید گوشت گاو). انتشارات فرهنگ جامع ، شماره 21/636 ، تهران 240 صفحه. ● خالداری ، م.،(1384). اصول پرورش گوسفند و بز، چاپ دوم ، انتشارات جهاد دانشگاهی ، شماره 308/ 636،تهران 510 صفحه. ● نیکخواه،ع.و م،ع.جعفری.و پ.جامعی،1377. اثر تعادل کاتیون – آنیون جیره بر توان پرواری ، خصوصات لاشه و استخوان گوساله های نر هلشتاین.مجله علوم کشاورزی ایران ، جلد 29 ، شماره (4):823 – 812 ● نیکخواه،ع.وغ،ع.نهضتی.و م ،ح .وکیلی 1378.استفاده از زئولیت در تغذیه گوساله های پرواری .مجله پژوهش و سازندگی ، شماره 43: 55 - 53 از دوستانی که مایل به دریافت فایل power point در رابطه با پروار هستند و همچنین اطلاعات بیشتر تقاضا می شود به لینک زیر مراجعه کنید
http://groups.google.com/group/ghasem17
ghasem.khalilpour@gmail.com
جمال فیاضی1، مجید صباغ زاده2 و جمال مؤمنی 1
1- عضو هیات علمی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین. 2- دانشجوی کارشناسی ارشد بخش علوم دامی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین.
چکیده
این پژوهش به منظور تخمین ترکیبات بدن بوسیله روش ترقیق اوره صورت گرفت، که در آن از32 راس بره دنبه‌دار استفاده گردید. سعی شد تا حد امکان، یکنواختی از تمام جهات بخصوص از نظر سن و وزن رعایت شود. برای تعیین ترکیبات بدن بره‌ها، تزریق اوره و خونگیری در پایان دوره پروار و قبل از کشتار دامها (برای تجزیه لاشه) انجام گرفت. پس از آن نمونه‌های پلاسمای خون از نظر میزان اوره مورد آنالیز قرار گرفته و به کمک فرمول‌های مربوطه، در صد فضای انتشار اوره محاسبه شد و همبستگی آن صفات حاصل از تجزیه لاشه بدست آورده شد. نتایج حاصل نتوانست معیار خوبی برای برآورد صفات لاشه ومیزان پروتئین، چربی و آب لاشه باشد. همبستگی‌های محاسبه شده و معادلات تابعیت بین ترقیق اوره و این صفات، پایین و از ضرایب تعیین(R2) کوچکی برخوردار بودند. نتایج بدست آمده از این پژوهش با نتایج بارتل و همکاران(1988)، شیران‌چهارسوقی(1374) و داورنیا(1375) مطابقت دارد. با توجه به نتایج این پژوهش و دیگر پژوهش‌ها بنظر میرسد که روش ترقیق اوره، روش مطمئنی جهت تخمین ترکیبات بدن بره‌های پرواری دنبه‌دار نباشد.
کلمات کلیدی: اوره، فضای انتشار اوره، ترکیبات بدنی، بره نر پرواری.
مقدمه
ترکیبات بدن بخصوص ذخایر انرژی آن منعکس کننده وضعیت انرژی مصرفی و اثر آن روی عملکرد تولید و تولید مثل است. تخمین ترکیبات بدن، اطلاعات ارزشمندی در مورد مرحله رشد و نمو، و وضعیت تغذیه ای دام می دهد که تنها با اندازه گیری وزن دام یا تولیداتش دستیابی به آنها میسر نمی باشد. روش های گوناگونی برای اندازه‌گیری ترکیبات بدن وجود دارد که از آن جمله می‌توان به روش کشتاری، روش ارزیابی چشمی، تغیین چگالی یا دانسیته بدن، استفاده از امواج مافوق صوت برای تعیین ضخامت چربی، استفاده از پتاسیم رادیو اکتیو برای محاسبه پروتئین و تکنیک رقیق سازی برای تخمین مقدار آب بدن اشاره کرد. تکنیک رقیق سازی یک روش سریع و ارزان است که مزایای آن، زمان کوتاه برای پخش شدن در آب بدن ورسیدن به تعادل در آن، راحتی کاربرد و وجود روش اندازه گیری نسبتا ساده می‌باشد.
تا کنون محققین زیادی از روش ترقیق اوره برای تخمین ترکیبات بدن استفاده نموده‌ا‌ند. بارتل و همکاران(1988) آزمایشی را جهت ارزیابی ترقیق اوره به عنوان برآورد کننده ترکیب بدن بره ها (آمیخته‌ای از دو نژادسافولک و رامبویلت)به انجام رساندند. نتایج این آزمایش نشان داد که سهم تغییرات در ترکیب بدن بره‌ها که بوسیله فضای انتشار اوره محاسبه شده، رضایت بخش نمی‌باشد. رول و همکاران(1986) اعتبار معادلات منتشر شده و مقایسه آن را با ترکیبات بدن گوساله‌های نر اخته گوشتی را مورد بررسی قرار داده و نتیجه گرفتند که تخمین فضای انتشار اوره ممکن است بین جمعیت های مختلف گوساله های نراخته تفاوت داشته باشد. محرری (1373) برای تخمین ترکیبات بدن گوساله های نر هلشتاین، از این روش استفاده کرد. نتایج تحقیق اونشان داد که ترقیق اوره، روش مناسبی برای برآورد ترکیبات بدن گوساله‌ها است. جعفری (1375) نیز نتایج رضایت بخشی از روش ترقیق اوره برای برآورد ترکیبات بدن گوساله‌های نر هلشتاین بدست آورد. شیران چهارسوقی (1374)روش ترقیق اوره را برای تخمین ترکیبات بدن بره‌های نر پرواری لری و بختیاری بکارگرفت. نتایج آن پژوهش نشان داد که میزان همبستگی بین درصد انتشار اوره و ترکیبات لاشه بسیار پایین است.
مواد و روشها
در این پژوهش از 32 راس بره نر دنبه‌دار (ورامینی)که مورد پروار قرار گرفته بودند استفاده گردید.در انتخاب سعی شدتا حد امکان، یکنواختی از تمام جهات بخصوص از نظر سن و وزن رعایت شود. تزریق اوره در پایان دوره پروار صورت گرفت.بره‌ها پس از اعمال 14 تا 16 ساعت محرومیت از آب و خوراک توزین شدند و میزان اوره تزریقی برای هر بره به نسبت 130 میلی‌گرم اوره به ازای هر کیلوگرم وزن زنده محاسبه می‌گردید. جهت تزریق اوره، محلول20 درصداوره، بوسیله سرم فیزیولوژیکی تهیه شد و به مقدار65/0 میلی‌لیتر به ازاء هر کیلوگرم وزن زنده دام، بوسیله سرنگ 50 میلی‌لیتری از طریق ورید وداج به دام تزریق شد. خونگیری یکبار قبل از تزریق اوره ویکبار بعد از تزریق اوره(12-9 دقیقه بعد) بوسیله لوله‌های خلاء حاوی ماده ضد انعقاد انجام شد. بعد از جدا سازی پلاسما بوسیله دستگاه سانترفیوژ، میزان اوره پلاسما با استفاده از دستگاه اتوآنالیزر تعیین گردید. سپس به کمک فرمول‌های مربوطه، درصد فضای انتشار اوره محاسبه شد. از طرف دیگر برای یافتن مقدار واقعی ترکیبات لاشه، پس از کشتار بره‌ها، تجزیه لاشه با دقت صورت پذیرفت. همبستگی بین صفات و ضرایب رگرسیون بکمک نرم‌افزار آماری SAS محاسبه کردید.
نتایج و بحث
نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که میانگین اوره تزریق شده برابر 09/4491 میلی‌گرم ومیانگین تغییرات ازت اوره پلاسما قبل و 9تا12 دقیقه بعد از تزریق محلول اوره، 55/33 میلی‌گرم در 100 میلی‌لیتر می‌باشد. میانگین درصد فضای انتشار اوره نسبت به وزن زنده بدن برای تمام بره‌ها بطور متوسط 88/49 درصد گردید. در تحقیق حاضر، نتایج حاصل از آزمایش نتوانست معیار خوبی برای برآورد صفات لاشه و میزان پروتئین، چربی و آب لاشه باشد. همبستگی‌های محاسبه شده و معادلات تابعیت بین ترقیق اوره و این صفات، پایین و از ضرایب تعیین ((R2 کوچکی برخوردار بودند. بدین جهت از گزارش این ضرایب همبستگی و معادلات تابعیت مربوطه خودداری شد. نتایج بدست آمده از این پژوهش در مورد ترقیق اوره، با نتایج بارتل و همکاران(1988)، شیران چهارسوقی(1374) و داورنیا (1375) مطابقت دارد. این محققین نتایج رضایت بخشی را جهت تعیین ترکیبات بدن با روش ترقیق اوره بدست نیاوردند. با توجه به نتایج حاصله از این پژوهش و آزمایش شیران چهارسوقی(با استفاده از بره‌های نر پرواری لری بختیاری) و آزمایش داورنیا (با استفاده از بره‌های نر ورامینی)، بنظر میرسد که روش ترقیق اوره، روش مطمئن و کاربردی جهت تخمین ترکیبات بدن بره‌های پرواری دنبه‌دار نباشد.
منابع
1. جعفری،م.ع.1375. اثرات تعادل کاتیون-آنیون جیره بر توان پرواری و خصوصیات لاشه و استخوان گوساله‌های نر هلشتاین. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم‌دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.
2. داورنیا، م. ص. 1375. بررسی اثر سطوح مختلف پروتئین جیره غذایی روی میزان رشد و خصوصیات لاشه بره‌های ورامینی. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم‌دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.
3. شیران چهارسوقی، ا. 1374. بررسی اثر نسبت‌های مختلف انرژی به پروتئین جیره غذایی روی درصد چربی قابل تفکیک بره نر پرواری لری و بختیاری. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.
4. محرری،ع. 1373. بررسی اثر کاه گندم غنی شده با اوره و ملاس بر روی قابلیت مصرف، قابلیت هضم و توان تولیدی گوساله‌ها.پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم‌دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد.
5. Bartle, S. J. , J. R. Males, and R. L. Preston. 1983. Evaluation of urea dilution as an estimator of body composition in mature cows. J. Anim. Sci. 56: 410.
6. Bartle, S. J., O. A. Turgeon, R. L. Preston, and D. R. Brink. 1988. Procedural and mathematical considerations in urea dilution estimation of body composition in lambs. J. Anim. Sci. 66: 1920.
7. Rule,D.C.,R.N. Arnold, E.J. Hentges, and D.C. Beitz.1986. Evaluation of urea dilution as a technique for estimating body composition of beef steers in vivo: validation of published equations and comparision with chemical composition. J.Anim.Sci. 63:1935
8. Wells, R. S. ,R. L. Preston. 1998. Effects of repeated urea dilution measurement on feedlot performance and consistency of estimated body composition in steers of different breed types. J. Anim. Sci. 76: 2799-2804
Abstract
The efficacy of the urea dilution technique for estimating empty body composition of 32 Varamini lamb was evaluated in this experiment. At the last part of the experiment, blood samples were collected via jugular vein before and after urea infusion for plasma urea analysis. The blood was centrifuged for the subsequent determination of plasma urea concentration. All lambs were slaughtered to obtain the relationship of carcass composition with urea dilution space.
The obtained data of this experiment indicated that the relationship between urea space and carcass composition had small and negligible coefficient of multiple determination (R2). Similar result was reported by Bartel(1988), Shiran-Charsoghi(1995) and Davarnia(1996). Therefore urea dilution technique is not a precise method for estimation of fat-tail Varamini lambs carcass composition and other methods may be seeked, in future investigations.
تعیین قابلیت هضم ایلئومی ظاهری پروتئین خام و اسید های آمینه پودر گوشت و استخوان در
جوجه های گوشتی
حسین جانمحمدی، حسن نصیری مقدم، جواد پوررضا ، محسن دانش مسگران و ابوالقاسم گلیان
1-دانشگاه تبریز دانشکده کشاورزی گروه علوم دامی 2- دانشگاه فردوسی مشهد دانشکده کشاورزی گروه علوم دامی،
3- دانشگاه صنعتی اصفهان دانشکده کشاورزی گروه علوم دامی4- دانشگاه مانیتوبا کانادا دانشکده کشاورزی گروه علوم دامی
چکیده
قابلیت هضم ایلئومی ظاهری پروتئین خام و اسید های آمینه شش نمونه پودر گوشت و استخوان با استفاده از 84 قطعه جوجه خروس گوشتی و با تغذیه شش جیره غذائی نیمه خالص بر پایه نشاسته ذرت و حاوی هر یک از شش نمونه پودر گوشت واستخوان بعنوان تنها منبع پروتئین و یک جیره غذائی پایة ذرت- سویا ، در سن 38 روزگی و در قالب طرح کاملاٌ تصادفی با چهار تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. از اکسید کروم در جیره پایه و جیره های آزمایشی به عنوان معرف غیر قابل هضم استفاده گردید. قابلیت هضم ایلئومی ظاهری پروتئین خام در بین نمونه های پودر گوشت واستخوان تفاوت معنی داری (05/0P<) نشان داده و میانگین و دامنه تغییرات آن معادل 9/79 و 1/86-5/72 درصد بود. به استثناء لیزین، هیستیدین، ایزولوسین، لوسین، والین، متیونین و اسید گلوتامیک، قابلیت هضم سایر اسیدهای آمینه ضروری و غیرضروری تفاوت معنی داری نشان داد (05/0P<).آرژنین با میانگین 1/88 و متیونین با 5/47 درصد به ترتیب بالاترین و پائینترین قابلیت هضم ظاهری را در بین اسید های آمینه داشتند. میانگین( و دامنه تغییرات) قابلیت هضم ایلئومی ظاهری لیزین، اسید های آمینه گوگرد دار و ترئونین به ترتیب برابر 3/69 (6/73–8/65)، 8/54 (4/59–3/45) و71 (4/84–6/56) درصد بود. از نتایج این آزمایش چنین استنباط می شود که پودر گوشت و استخوان مورد مطالعه گرچه ذارای ارقام بالاتری از قابلیت هضم ظاهری ایلئومی پروتئین خام و اسید های آمینه (9/79 و5/67 درصد) می باشد ولی از سطح پروتئین خام و اسید های آمینه قابل هضم آن کمتری برخوردار است.
واژگان کلیدی: پودر گوشت واستخوان، قابلیت هضم ایلئومی، اسید های آمینه، جوجه های گوشتی
مقدمه
متابولیسم نیتروژن در سکوم و سایر بخشهای انتهائی دستگاه گوارش طیور شامل تجزیه ترکیبات نیتروژن دار( از منشاء غذائی و غیر غذائی) و سنتز پروتئین میکروبی است. مقدار اسید های آمینه موجود در فضولات نسبت به محتویات ایلئومی تحت تاثیر تعادل این دو فعالیت متابولیکی می باشد. در صورتیکه فعالیتهای تجزیه ای غالب باشد،دفع اسید های آمینه در فضولات کاهش و بر عکس به هنگامی که فعالیت سنتزی میکروبها غالب است تولید پروتئین میکروبی افزایش یافته و منجر به دفع بیشتر اسید های آمینه خواهد شد. نتیجه این دو فعالیت معکوس، تعیین قابلیت هضم پروتئین و اسید های آمینه را از طریق تجزیه فضولات تحت تاثیر قرار داده و منجر به تخمین های بالا و پائین از قابلیت هضم اسید های آمینه می شود (8). تعیین قابلیت هضم پروتئین و اسیدهای آمینه مواد غذائی در سطح ایلئوم روشی برای کنترل اثرات میکروارگانیسم های انتهای دستگاه گوارش بر ارقام قابلیت هضم اسید های آمینه است که توسط پاین و همکاران(7) پیشنهاد شده است. والیس و بالنو (10) و کدیم و همکاران (3) با تجزیه محتویات ایلئوم و فضولات جوجه ها، قابلیت هضم اسید های آمینه مواد غذائی متداول درتغذیه طیور را مورد مقایسه قرارداده و دریافتند که اندازه گیری قابلیت هضم اسید های آمینه در سطح ایلئوم در مقایسه با کل دستگاه گوارش از اعتبار بیشتری برخور دار بوده و معیار دقیقتری از قابلیت استفاده اسید های آمینه می باشد. نظر به اینکه ضرایب قابلیت هضم پرتئین خام و اسید های آمینه نمونه های پودر گوشت و استخوان تولیدی در کشور مورد بررسی قرار نگرفنه است لذا هدف از تحقیق حاضر؛ تعیین قابلیت هضم ایلئومی ظاهری پروتئین خام و اسید های آمینه شش نمونه پودر گوشت واستخوان با استفاده از جیره پایة ذرت - سویا در جوجه های گوشتی در سن 6 هفتگی بود .
مواد و روشها
مخلوط50 به 50 ( وزنی به وزنی) شش جیره غذائی نیمه خالص( بر پایه نشاسته ذرت و حاوی شش نمونه پودر گوشت واستخوان به عنوان تنها منبع پروتئین) و جیرة پایه ذرت - سویا به 84 قطعه جوجه خروس سویه آربورآکرز که در گروه های سه تائی، بطور تصادفی به 28 واحد آزمایشی متشکل از قفسهای با کف توری سیمی توزیع شده بودند، در سن 34 تا 38 روزگی بطور آزاد تغذیه شدند. از اکسید کروم (CHROMIUM OXIDE 99% ,KESCO,
نتایج و بحث
قابلیت هضم ایلئومی ظاهری پروتئین خام در بین نمونه های پودر گوشت واستخوان تفاوت معنی داری (05/0P<) نشان داد(جدول 1). میانگین قابلیت هضم ظاهری پروتئین خام(جدول 1) برا بر 9/79 درصد بوده و در دامنه 5/72 تا 1/86 درصد متغیر بود. ارقام قابلیت هضم پروتئین خام درنمونه های پودر گوشت و استخوان در دامنه ضرایب قابلیت هضم گزارش شده توسط لسون و سامرز(5) برای منابع پروتئین حیوانی شامل پودر خون، پودر ماهی، و پودر گوشت بود.
به استثناء لیزین، هیستیدین، ایزولوسین، لوسین، والین و متیونین قابلیت هضم ایلئومی ظاهری سایر اسید های آمینه ضروری و مجموع اسید های آمینه ضروری تفاوت معنی داری (05/0 P< ) دربین نمونه های پودر گوشت واستخوان نشان داد (جدول 1). اسید های آمینه آرژنین و متیونین با میانگین 1/88 و 4/47 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین ضریب قابلیت هضم ظاهری را داشت. قابلیت هضم لیزین از اغلب مقادیر گزارش شده توسط سایر محققین(4، 3) بیشتر بود. بطور کلی قابلیت هضم اسید های آمینه بازی شامل آرژنین، لیزین و هیستیدین، بالا و بیشتر از 60 درصد تعیین شد. آهنگ تغییرات قابلیت هضم اسید های آمینه بازی از تراکم آنها (داده ها ارائه نشده است) در نمونه های پودر گوشت و استحوان تبعیت کردند. قابلیت هضم ترئونین در پودر گوشت واستخوان مورد مطالعه، از سطح بالائی برخوردار بوده و در مقایسه با نتایج سایرین(4، 3) بیشتر و برعکس قابلیت هضم متیونین، بطور قابل ملاحظه ای کمتر بود. قابلیت هضم سیستئین درمقایسه با تنها گزارش اخیر موجود(4) نسبتاًً بیشتر بود. به هر حال قابلیت هضم پائین اسید های آمینه گوگردار نشان دهنده تخریب احتمالی آنها در حین فرآیند پودر گوشت واستخوان می باشد. اوپسوت و همکاران(6) نشان دادند که تخریب حرارتی پروتئین در پودر ماهی موجب افزایش پیوند های دی سولفیدی شده و از طریق افزایش سرعت عبور پروتئین در دستگاه گوارش، قابلیت هضم آن را کاهش می دهد. همچنین نشان داده شده است که اسید های آمینه گوگرد دار و بویژه سیستئین بیشتر تحت تاثیر دما و فشار مورد استفاده در فرآیند تولید پودر گوشت واستخوان می باشد.(11).
جدول 1- درصد ضرایب قابلیت هضم ظاهری ایلئومی پروتئین خام و اسید های آمینه در هریک از شش نمونه پودر گوشت واستخوان (ارقام بر حسب وزن تر)
|
|
پودر گوشت و استخوان |
خطای استاندارد | |||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 | ||
|
پروتئین خام |
5/80 ab |
1/86 a |
3/79 ab |
4/73 b |
6/85 a |
5/72 b |
23/0 |
|
گلایسین |
2/67 b |
2/76 ab |
2/72 b |
4/77 ab |
7/83 a |
9/65 b |
26/0 |
|
آرژنین |
5/83 b |
4/88 ab |
4/90 a |
4/88 ab |
1/89 a |
2/89 a |
11/0 |
|
لیزین |
9/69 a |
4/70 a |
9/67 a |
2/67 a |
6/73 a |
8/65 a |
26/0 |
|
هیستیدین |
5/60 a |
5/60 a |
65 a |
5/60 a |
1/68 a |
6/58 a |
30/0 |
|
ایزولوسین |
3/58 a |
1/60 a |
3/70 a |
5/64 a |
6/73 a |
62 a |
41/0 |
|
لوسین |
3/72 a |
7/67 a |
1/74 a |
65 a |
6/77 a |
9/67 a |
32/0 |
|
والین |
4/64 a |
6/60 a |
2/69 a |
6/66 a |
2/77 a |
7/64 a |
40/0 |
|
متیونین |
3/49 a |
4/34 a |
7/51 a |
6/46 a |
2/57 a |
1/45 a |
80/0 |
|
سیستئین |
8/69 a |
8/63 ab |
1/57 ab |
8/63 ab |
9/65 a |
1/50 b |
34/0 |
|
فنیل آلانین |
4/70 b |
2/72 b |
2/75 ab |
6/76 ab |
3/84 a |
77 ab |
26/0 |
|
تر ئونین |
6/56c |
8/72 abc |
1/75 ab |
6/67 bc |
4/84 a |
6/68 abc |
36/0 |
|
مجموع اسید های آمینه ضروری |
6/62 b |
5/65 ab |
5/69 ab |
4/66 ab |
5/77 a |
3/63 ab |
32/0 |
a-c میانگین های با حروف غیر مشابه در هر ردیف تفاوت معنی داری دارند(05/0P<0)
نتیجه گیری
بطور کلی نتایج این آزمایش نشان داد گرچه ضرایب قابلیت هضم ایلئومی ظاهری پروتئین خام و اسید های آمینه ضروری پودر گوشت و استخوان مورد مطالعه در مقایسه با اغلب گزارشات موجود بالا تر می باشد ولی بدلیل تراکم پائین پروتئین خام و اسید های آمینه ضروری (داده ها ارائه نشده است) آن، مقادیر پروتئین خام و اسید های آمینه قابل هضم بطور نسبتا قابل ملاحظه ای پائین می باشد.
منابع
1. Association of official Analytical Chemists. 1990. Official Methods of Analysis.15th ed. Association of Official Analytical Chemists,
2. Fan, M. Z.,W. C. Saure. 1995. Determination of apparent ileal amino acid digestibility in barley and canola meal for pig with the direct, difference, and regression methods. J. Anim. Sci. 72: 2364-2374.
3. Kadim,
4. Karakas, P., H. A. J. Versteegh, Y. V. D. Honing, J. Kogut, and A. W. Jongboloed 2001. Nutritive value of the meat and bone meal from cattle or pig in broiler diets. Poult. Sci. 80:1180-1189
5. Lesson, S., and J. Summers. 2001. Scott’s Nutrition of the chicken. 4th
6. Opstvedt, J., R. Miler, R. W. Hardy, and J. Spinelli. 1984. Heat induced change in sulfaydyl groups and disulfide bonds in fish protein and their effect on protein and amino acid digestibility in rainbow trout. J.Agric.Food.Chem. 32:929-935.
7. Payne, W., G.F. Combs, R. R. Kifer, and D. G. Snider. 1968. Investigation of protein quality- ileal recovery of amino acids.In: Ravindran, V., and W. L. Bryden. 1999. Amino acid availability in poultry-in vitro and in vivo measurements. Aust. J. Agric. Res. 50:889-908.
8. Ravindran, V., and W. L. Bryden, 1999.. Amino acid availability in poultry- in vitro and in vivo measurements. Aust. J. Agric. Res. 50:889-908
9. SAS Institute. 2002. SAS® User’s Guide: Statistics. Version 9 Edition. SAS Institute Inc.,
10. Wallis,
11. Wang, X., and C. M. Parson. 1998a. Effect of raw material source, processing system, and processing temperatures on amino acid digestibility of meat and bone meal. Poult. Sci. 77:834-841.
Determination of crude protein and amino acids apparent ileal digestibility of meat and bone meal in broiler chicken
Abstract
Apparent ileal digestibility(AID) of crude protein(CP) and amino acids(AA) in six meat and bone meal samples was studied at 38 days of age in a completely randomized design with four replicates and six corn starch based semipurified diets and a corn-soy bean meal basal diet to 84 male broiler chicks .Cr2o3 was used as indigestible markers in diets. AID of CP showed significant differencest(P<0.05) among meat and bone meal (MBM) samples. Mean value for AID of CP were 79.9 and varied from 72.5 to 86.1 percent. AID of indispensable AA ( except for
Key Words: Meat and Bone Meal, Ileal Digestibility, Amino Acids, Broilers