اثرات لاکتوباسیلوس‌اسیدوفیلوس

 اثرات لاکتوباسیلوس‌اسیدوفیلوس ، لاکتوباسیلوس‌کازئی، بیفیدوباکتریوم و استرپتوکوکوس‌فاسیوم بر عملکرد جوجه‌های گوشتی

چکیده

به منظور مطالعه تأثیر سطوح مختلف پروبیوتیک بر روی پارامترهای رشد و افزایش وزن بدن جوجه‌های گوشتی، آزمایشی در قالب فاکتوریل ـ اسپلت پلات بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 576 قطعه جوجه یک روزه از نژاد کاب، پایه‌ریزی و اجرا گردید.بدین‌منظور چهار جیره غذایی متفاوت با سطوح مختلف پروبیوتیک (شاهد، 6/0، 8/0 و 1 کیلوگرم پروبیوتیک در یک تن خوراک برای دوره آغازین و شاهد، 3/0، 4/0 و 5/0 کیلوگرم پروبیوتیک در یک تن خوراک برای دوره پایانی) در سه تکرار و با استفاده از (1994) NRC برای جوجه‌های گوشتی تنظیم و مورد استفاده قرار گرفت. تجزیه و تحلیل آماری در مورد میانگین مصرف خوراک، افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی به صورت هفتگی انجام گردید. تأثیر سطوح مختلف پروبیوتیک بر روی خوراک مصرفی در کل دوره (05/0P<) میانگین افزایش وزن در مرحله دوم پرورش (01/0P<) و در کل دوره (05/0P<) و نیز در مورد وزن نهایی (01/0P<) نسبت به گروه شاهد و در کل دوره (05/0P<) و نیز در مورد وزن نهایی (01/0P<) نسبت به گروه شاهد از اختلاف معنی‌داری برخوردار بود. جوجه‌های گوشتی نر در مقایسه با جوجه‌های گوشتی ماده راندمان بهتری را در صفات خوراک مصرفی در مرحله دوم پرورش   (05/0P<) و کل دوره  (05/0P<)، افزایش وزن در مرحله دوم(01/0P<)، کل دوره (05/0P<)، ضریب تبدیل غذایی در مرحله دوم پرورش (01/0P<)، کل دوره (05/0P<) و وزن نهایی (01/0P<) نشان دادند. تأثیر متقابل جنس با سطوح مختلف پروبیوتیک بر روی خوراک مصرفی و افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی در بین هفته‌های مختلف پرورشی و کل دوره و نیز وزن نهایی اختلاف معنی‌داری را از لحاظ آماری نشان ندادند.

کلمات کلیدی: پروبیوتیک ـ جوجه‌ گوشتی

مقدمه

جمعیت میکروبی دستگاه گوارش، اکوسیستمی است که با میزبان خود و روندهای متابولیسمی بدن او، تأثیرات متقابل پیچیده و نزدیک دارد. همچنین این جمعیت پیچیده میکروبی دستگاه گوارش، نقش مهمی را در فرآیند گوارش طبیعی که بهبود هضم و ضریب تبدیل غذا و افزایش شیر ایفا می‌کند (6). پروبیوتیکها میکروارگانیسم‌های زنده، به صورت مکملهای غذایی میکروبی با منشاء بیولوژیک می‌باشند؛ که از طریق بهبود تعادل میکروبی دستگاه گوارش و تسریع تکثیر میکروارگانیسم‌های مفید، تأثیرات سودمندی بر روی عملکرد میزبان دارند. اسیدهای آلی تولیدی توسط پروبیوتیکها، به صورت غیریونیزه از غشاء سایر باکتریها عبور کرده و در داخل سلول باکتریهای مذکور یونیزه شده و تولید یونهای هیدروژن و بی‌کربنات می‌نماید و با افزایش اسیدیته و کاهش pH، سلول باکتری را مجبور می‌کند تا برای توازن طبیعی اسیدیته خود، انرژی مصرف نماید و از طرف دیگر یون RCOO^- نیز موجب توقف یا کاهش سنتز DNA و پروتئین شده و در مجموع رشد باکتری را کاهش می‌دهد (2). همچنین پروبیوتیکها سبب افزایش سلولهای پیاله‌ای یا ساغری و گلیکوپروتئین ترشحی در روده می‌گردند (7).

مواد و روشها

در این آزمایش 576 قطعه جوجه یکروزه از نژاد کاب (288 قطعه نر و 288 قطعه ماده) مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به بررسی دو عامل (سطوح مختلف پروبیوتیک و جنس) و نیز بررسی اثر زمان در تحقیق مذکور جهت تجزیه داده‌ها از یک آزمایش فاکتوریل ـ اسپلت‌پلات ترکیب (فاکتورهای  جنس و جیره به صورت فاکتوریل و فاکتور زمان به عنوان فاکتور فرعی) بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار استفاده گردید. فاکتورها شامل 4 سطح پروبیوتیک (شاهد، 6/0،   8/0 و 1 کیلوگرم پروبیوتیک در یک تن خوراک) برای دوره آغازین و 4 سطح پروبیوتیک (شاهد، 3/0، 4/0 و 5/0 کیلوگرم پروبیوتیک در یک تن خوراک) برای دوره پایانی و نیز فاکتور جنس (نر و ماده) می‌باشند. برای این تحقیق 24 قفس و به ازای هر قفس 24 قطعه جوجه در نظر گرفته شد. شاخصهای مورد مطالعه از جمله میزان مصرف خوراک، میزان افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی در هفته‌های مختلف از سن 1 تا 42 روزگی و وزن نهایی در پایان دوره مورد ارزیابی قرار گرفتند. جیره‌ها از لحاظ انرژی و پروتئین با یکدیگر یکسان بودند و تنها اختلاف موجود در جیره در میزان پروبیوتیک افزوده شده بود. برای تجزیه داده‌ها از نرم‌افزار MSTAT-C استفاده گردید و بعد از تجزیه واریانس، میانگین‌ها بر اساس آزمون چند‌دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال 5 درصد مقایسه گردیدند.

نتایج و بحث

نتایج حاصل از این تحقیق در جداول شماره 1، 2، 3 و 4 قید شده است. با بررسی جدول شماره 1، چنین نتیجه می‌شود که سطوح مختلف پروبیوتیک بر روی خوراک مصرفی در طی دوره آغازین و رشد تأثیر معنی‌داری نداشته است اما سطوح مختلف پروبیوتیک در کل دوره از لحاظ آماری دارای اختلاف معنی‌داری داشت (05/0P<). در مورد میزان مصرف خوراک در کل دوره سطح 8/0 و 1 کیلوگرم نسبت به سطح 6/0 از اختلاف معنی‌داری برخوردار بود (05/0P<). با توجه به اینکه پروبیوتیکها با ایجاد تأثیرات مثبت بر روی تحرکات روده و با افزایش ظرفیت تولید آنزیمهای هضمی و تعدیل روند متابولیسمی در دستگاه گوارش میزبان، موجب بهبود هضم و جذب و افزایش قابلیت دسترسی به مواد مغذی می‌گردند (1). سطوح مختلف پروبیوتیک تأثیر معنی‌داری را بر روی افزایش وزن در طی مرحله دوم پرورش و در کل دوره داشته است (به ترتیب 01/0P< و 05/0P<).  به گونه‌ای که در کل دوره تأثیر سطوح 8/0 و 1 کیلوگرم نسبت به سطوح 6/0کیلوگرم و شاهد از اختلاف معنی‌داری برخوردار بود (05/0P<). همچنین سطوح مختلف پروبیوتیک بر روی وزن نهایی تأثیر معنی‌داری داشته است (01/0P<). به طوری که وزن نهایی جوجه‌های تغذیه شده با 8/0 و 1 کیلوگرم نسبت به سطوح 6/0 کیلوگرم و شاهد بیشتر می‌باشد. از دلایل افزایش وزن جوجه‌های گوشتی در اثر استفاده از پروبیوتیکها غلبه جمعیت باکتریهای تجزیه‌کننده قندها (ساکارولیتیک‌ها) به باکتریهای تجزیه‌کننده پروتئین‌ها (پروتئولتیک‌ها) می‌باشد؛ به گونه‌ای که در این میان تجزیه پروتئین کاهش و هضم پروتئین و ابقا ازت افزایش یافته (5) و به طبع آن ذخیره نیتروژن در بدن و میزان افزایش وزن بیشتر می‌گردد و از طرفی دیگر پروبیوتیکها با انجام فعالیتهای متابولیکی (3) و تخمیر اجزاء خوراک (8) موجب تسهیل هضم و جذب مواد غذایی شده و نیز باعث افزایش کارآیی استفاده از جیره غذایی می‌گردند به طوری که نتایج حاصل از تحقیقات نشان داده است که پروبیوتیکها موجب بهبود استفاده از انرژی جیره می‌گردند (5). سطوح مختلف پروبیوتیک بر روی ضریب تبدیل غذایی در هیچ یک از مقاطع مورد بررسی تأثیر معنی‌داری نداشته است. این دستاوردها با نتایج حاصل از نتایج سایر محققان مطابقت می‌نماید (4). تأثیر متقابل جنس با سطوح مختلف پروبیوتیک بر روی خوراک مصرفی و افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی در بین هفته‌های مختلف پرورشی و کل دوره و نیز وزن نهایی اختلاف معنی‌داری را از لحاظ آماری نشان ندادند.در کل چنین استنباط می‌شود که با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق و با در نظر داشتن به خاستگاه پروبیوتیکها به عنوان میکروارگانیسم‌های طبیعی و مفید دستگاه گوارش، افزودن پروبیوتیک مذکور در سطح 800 گرم به ازای یک تن خوراک مصرفی، امری مفید و مؤثر به نظر می‌رسد؛ زیرا سطوح 800 و 1000 گرم تفاوتی از نظر شاخص‌های عملکردی ندارند.

جدول 1) مقایسه میانگین سطوح مختلف پروبیوتیک از نظر صفات مورد مطالعه

تیمار                              صفت و روز	شاهد	6/0 کیلوگرم	8/0 کیلوگرم	1 کیلوگرم
مصرف خوراک 21-1	a53/725	a 95/714	a 64/742	a 70/733
مصرف خوراک 42-22	a 2576	a 66/2560	a 66/2656	a 68/2668
مصرف خوراک در کل دوره	ab  5/3300	b  33/3274	a 3399	a 3402
افزایش وزن 21-1	a 16/528	a 55/535	a 35/558	a 78/556
افزایش وزن 42-22	b 75/1384	ab 86/1418	a 73/1450	a 96/1459
افزایش وزن در کل دوره	b 66/1912	b 16/1954	a 9/2008	a 58/2016
ضریب تبدیل غذایی 21-1	a 37/1	a 33/1	a 33/1	a 31/1
ضریب تبدیل غذایی 42-22	a 86/1	a 8/1	a 83/1	a 82/1
ضریب تبدیل غذایی در کل دوره	a 72/1	a 67/1	a 69/1	a 68/1
وزن نهایی	b 1974	b 1980	a 2043	a 2053

حروف غیرمشترک در هر ردیف نشانگر اختلاف معنی‌دار در سطح احتمال 5 درصد می‌باشد.

جدول 2) مقایسه میانگین اثر فاکتور جنس

تیمار                                 صفت و روز	نر	ماده
مصرف خوراک 21-1	a 22/732	a 2/726
مصرف خوراک 42-22	a  17/2652	b 83/2578
مصرف خوراک در کل دوره	a 58/3383	b 33/3350
افزایش وزن 21-1	a 89/553	a 53/535
افزایش وزن 42-22	a 95/1473	b 20/1383
افزایش وزن در کل دوره	a 74/2027	b 41/1918
ضریب تبدیل غذایی 21-1	a 32/1	a 35/1
ضریب تبدیل غذایی 42-22	a 79/1	a 86/1
ضریب تبدیل غذایی در کل دوره	a 66/1	a 72/1
وزن نهایی	a 2050	b 1960

 حروف غیرمشترک در هر ردیف نشانگر اختلاف معنی‌دار در سطح احتمال 5 درصد می‌باشد.

جدول 3) مقایسه میانگین اثر زمان در طی دوره آغازین

زمان         زمان	هفته اول	هفته دوم	هفته سوم
مصرف خوراک	c 12/111	b 20/236	a 88/381
افزایش وزن	c 74/55	b 17/148	a 79/340

 حروف غیرمشترک در هر ردیف نشانگر اختلاف معنی‌دار در سطح احتمال 5 درصد می‌باشد.

جدول 4) مقایسه میانگین اثر زمان در طی دوره پایانی

زمان        زمان	هفته اول	هفته دوم	هفته سوم
مصرف خوراک	c 17/728	b 20/810	a 12/1077
افزایش وزن	c 57/427	b 09/456	a 90/544

حروف غیرمشترک در هر ردیف نشانگر اختلاف معنی‌دار در سطح احتمال 5 درصد می‌باشد.

منابع

1. Endens, F. 2003. An alternative for antibiotic use in poultry: probiotics. Rev. Bras. Cienc. Avic. Vol: 5: 44-51

2. Hinto, M. and I. R. Nursey. 1996. Organic acid for control of Salmonella. Worl. Poult. Sci. Vol: 33:63-67.

3. Jadamus, A., W. Vahjen and O. Simon. 2001. Growth behavior of a spore forming probiotic strain in the gastrointestinal tract of broiler chicken and piglets. Arch. Tierern. Vol: 54: 1-17.

4. Lee, B. D., A. W. Zhang, D. J. You, K. W. Lee and K.  H. Ahn. 2004. Effects of Saccharomyces Cerevisiae  supplementation  on growth performance and meat quality in broiler chickens. Worl. Poult. Congress. Page: 92-98.

5.Moohan, B., R. Kadirvel, A. Natarajan and M. Bhaskaran. 1996. Effect of probiotic supplementation growth , nitrogen utilization and serum cholesterol in broilers. Brit. Poult. Sci. vol: 37: 395-401.

6. Netherwood, T., H. J. Gilbert, D. S. Parker and A. G. O’Donnell. 1999. Probiotics shows to change bacterial community structure in the avian gastrointestinal tract. Appl. Environ. Microbiol. Vol: 65: 5134-5138.

7. Smirnov, A., R. Perez, E. Amit- Romach, D. Sklan and Z. Uni. 2005. Mucin dynamics and microbial populations in chicken small intestine are changed by dietary probiotic and antibiotic growth promoter supplementation. J. Nutr. Vol: 135: 187-192.

8. Vanbelle, M., E. Teller and M. Focant. 1990. Probiotics in animal nutrition. Arch. Tierer. Vol: 40: 543-567.

Effect of Lactobasillus acidophilus، Lactobacillus casei، Bifidobacterium and Streptococcus faecium on broiler performance

Abstract

In order to study the different levels of probiotics we have made an examination on 576, 1-old days from in the cobb breed on parameters of growing and weight gain broilers in the factorial statistical in completely randomized design (CRD). For this purpose four different levels probitic in three replication, weight gain and feed conversion was recorded weekly conducted, The effect of different levels of probiotics on feed consumption in whole period (P<0.05), percentage of weight gaining in second level (P<0.01), whole period (P<0.05), Final weight (P< 0.01) and breast percentage (P<0.05) was significant. Male broilers in comparison with female broilers showed a better efficiency in feed consumption in second level (P<0.05) and whole period (P<0.05), weight gain in second level (P<0.01) and whole period (P<0.05), feed conversion in second level (P<0.01) and whole period (P<0.05), final weight (P<0.01).

 The interaction of sex with different levels of probiotic on feed consumption, weight gain and feed conversion between different weeks of period and whole period, final weight and percentage of different parts of carcass didn’t show the significant difference from the statistic point of view.