پدیده رشد جبرانی

عبارت است از از اینکه اگر دامی در مرحله ای از رشد دچار فقر غذایی شود از سرعت رشد آن کاسته می شود و چنانچه بعد از سپری شدن این مرحله مجدداً با جیره کافی تغذیه می گردد سرعت رشد آن بیش از دامی خواهد بود که به طور یکنواخت از جیره متعادلی برخوردار بوده است ، این در صورتی است که کاهش سرعت رشد  در دوران فقر غذایی خیلی جدی و سخت نباشد و به طور کلی دامی که دچار پدیده رشد جبران شونده است نمی تواند دوران عقب افتادگی را به طور کامل و همزمان با دام معمولی ( دام با جیره یکنواخت ) جبران کند . به طور کلی دامی که مدتی در فقر غذایی قرار گرفته باشد دارای اشتهای بالایی می باشد و بعلت کاهش وزن در دوره فقر غذایی به جیره نگهداری کمتری نیاز دارد . به خصوص استفاده  از این پدیده در فصل زمستان موجب کاهش هزینه تغذیه دام های پرواری سنگین وزن 3 تا 4 ساله خواهد شد . البته نوع دام ، عامل زمان و محل نگهداری جزء عوامل محدود کننده کاربرد این پدیده می باشند .

حد کاهش وزن باید به ترتیبی باشد که دام از نظر سلامتی و از نظر اقتصادی قابل قبول باشد و باید نکات زیر رعایت گردد :

1.       تا شش ماهگی تغذیه دام باید فشرده باشد تا میزان افزایش وزن حداقل 300 گرم در روز باشد .

2.       بین 6 تا 12 ماهگی ( اولین زمستان ) اضافه وزن را می توان کم کرد ولی کاهش وزن کمتر از 300 گرم در روز ممکن است خطرناک باشد ، چون در این سن استخوان بندی و عضلات در نهایت شکل گرفتن هستند .

3.       از 12 ماهگی به بالا ( دومین و سومین زمستان ) کاهش وزن کمتر از 300 گرم در روز بدون خطر است .

4.       محدودیت غذایی در پدیده رشد جبرانی فقط در مورد انرژی اعمال خواهد شد و نباید کمبودی از نظر پروتئین ها ، مواد معدنی و ویتامین ها متوجه دام گردد . پس برای تامین احتیاجات باید به دام در طی فقر غذایی یونجه دادو مکمل معدنی 50 تا 100 گرم در روز در اختیار هر راس دام قرار داد .