بررسی اثر سم دیازینون گرانول5% بر روی مرگ و میر ماهی سیم(Abramis brama)
مهرداد نصری تجن 1، شایان قبادی 2، صابر وطن دوست 3، علی قبادی 4
1-دوره دکتری تخصصی شیلات، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد انزلی، 2،3- دوره دکتری تخصصی شیلات ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، 4-کارشناس اداره کل امور ماهیان خاویاری استان مازندران
چکیده
ارزیابی ها نشان می دهند که کمتر از 1/0 درصد از میزان آفت کش های مصرفی به آفات می رسند و مابقی بیشتر وارد محیط زیست شده و منابع خاکی و آبی را آلوده کرده بر حسب میزان ماندگاری خود ، تاثیرات نامطلوبی بر اکوسیستم و جانداران آن می گذارند.بر همین اساس در این تحقیق با توجه به کاربرد وسیع سم حشره کش دیازینون گرانول5% در شالیزارها(70 کیلوگرم در هکتار)به عنوان آفت کش کرم ساقه خوار و با توجه به وسعت 230 هزار هکتاری شالیزارهای منطقه گیلان واز طرف دیگر کاهش ذخایر ماهی سیم در تالاب انزلی توسط آلودگی های متعدد زیست محیطی ، تاثیر این سم بر روی ماهی سیم3-1 گرمی مطالعه گردید.آزمون تعیین سمیت حاد طی 4 روز متوالی (96 ساعت)بر اساس روش استانداردO.E.C.D Guid line بر روی این ماهی انجام شد. اثر سم دیازینون گرانول 5% در محدوده 280-255 میلی گرم در لیتر در 6 تیمار بر روی ماهی مذکور مطالعه شد و میزان LC50 در طی 96 ساعت معادل 265 میلی گرم در لیتر بدست آمد (LC5096hDiazinon G5% A.brama=265ppm) .بر اساس این مطالعات مشخص شد که فرم گرانول سم دیازینون ازپایداری بالائی برخوردار بوده، اثر کشندگی خود را طی چهار روز با مقادیر متفاوت حفظ می کند ، هر چند از نظر میزان سمیت می توان آن را جزو ترکیبات نسبتاً سمی (ST) دانست.بنابراین با تاکید بر روشهای بیولوژیک دفع آفات نباتی ، پیشنهاد می شود حداقل جایگزینی مناسب تر بجای این سم در مزارع بکار رود تا عواقب بقایای آن در ذخایر آبی به کمترین حد برسد .
کلمات کلیدی : ماهی سیم ، دیازینون ، سمیت حاد ، LC50
مقدمه
امروزه آفتکش ها بطرق مختلف در زمینهای زراعی بکار میروند اما اثرات سوئی نیز بر اکوسیستم اطراف باقی میگذارند. از جمله محیطهائی که در معرض خطرات استفاده از سموم می باشند محیطهای آبی میباشند، آبزیان هم بخاطر غوطه وری دائمی در این محیطها پیوسته در معرض تماس با این آلاینده ها می باشند . البته پایداری این سموم متاسفانه در آبهای راکدتربیشتر است(Tamim, 1988) و تالاب انزلی هم دارای همین شرایط می باشد. با توجه به کاهش ذخایر آبزیان این محیط آبی طی سالهای اخیر و استفاده بالای سم دیازینون گرانول در شالیزارهای نزدیک آن مطالعه اثرات سمی آن بر گونه های بومی ضروری بنظر می رسید، لذا با انتخاب گونه با ارزش سیم (Abramis brama) پژوهش حاضر پی ریزی و اجرا شد.
مواد و روشها
بچه ماهی سیم 3-1 گرمی نیز از مرکز تکثیر و پرورش شهید انصاری تهیه و به مرکزتحقیقات شیلات بندر انزلی منتقل شد، سپس درون ونیروقرار داده شدو پس از یک هفته سازگاری با محیط،آزمایشات آغاز گردید. 24 ساعت پیش از انجام آزمونها تغذیه ماهیها قطع شد. آزمایشات در آکواریوم هائی بیست لیتری که 24 ساعت قبل آبگیری شده بودند و با تراکم یک گرم ماهی در هر لیتر آب انجام شد، که مستلزم اندازه گیری های طول و وزن ماهی ها بود. آنگاه سم مذکور با استفاده از آب مقطر در غلظت های مختلف تهیه و به آکواریوم ها(6 تیمار 3 تکراری) اضافه شد. برای رسیدن به غلظتهای مورد نظر آزمایشات چندین بار در دوزهای متفاوت انجام شد. در زمان انجام این آزمایشات فاکتورهای شیمیائی و فیزیکی آب نظیر دما،اکسیژن محلول،pH ،سختی وEC بطور روزانه تعیین و بصورت ثابت حفظ می شد. همچنین مرگ و میر ماهی ها هم بطور روزانه کنترل و ثبت شده، ماهی های مرده از آب خارج و خصوصیات ظاهری آنها بدقت بررسی می شد. این آزمایشات بر اساس روش (O.E.C.D,1984) به مدت 96 ساعت برای هر تکرار انجام شد. غلظتهای سم بکار رفته در این آزمونها از 255 تا 280 گرم در لیتر بوده و تمام آزمایشات در درجه حرارت ۲۵درجه سانتیگراد(۲۳ تا ۲۷ ) و با رعایت 16 ساعت روشنائی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. در ضمن آب مورد استفاده، آب دکلره شده شهر بوده که میزان سختی آن در حدود 200 میلی گرم در لیتر بود. در پایان، داده ها با استفاده از نرم افزارهای رایانه ای به روشProbit analysis (Finney 1971)تجزیه و تحلیل گردیدند،سپسLC90,LC50,LC10 برای 24، 48، 72 و 96 ساعت محاسبه شد و نمودارهای رگرسیون آنها به کمک برنامه های آماری ترسیم گردید. نتایج مقادیرLC90,LC50,LC10 برای 24، 48، 72 و 96ساعت جهت تشخیص تاثیر سم دیازینون گرانول 5% بر روی بچه ماهی سیم ، مطابق با ( جدول شماره 1 ) بدست آمد : 96 ساعت 72 ساعت 48 ساعت 24 ساعت غلظت کشنده(ppm) نام حشره کش 88/249 14/245 58/247 67/250 LC10 دیانیزون گرانول 5% 58/259 80/262 61/266 48/269 LC50 66/269 40/280 11/287 70/289 LC90 با توجه به این جدول حداکثر غلظت مجاز (LC50) برای دیازینون گرانول 5% ، 58/259 تا 48/269میلی گرم در لیتر محاسبه گردید. مقایسه این اطلاعات با (جدول 2) نشان می دهد که این سم با شکل گرانول برای بچه ماهی سیم در حد کمی سمی (ST) می باشد. جدول شماره 2 : سطوح مختلف سمیت حشره کش ها. میزان سمppm درجه سمیت 1000> 100-10 کمی سمی (ST) 10-1 سمیت متوسط (MT) 1-1/0 خیلی سمی (HT) <0/1 خیلی خیلی سمی (شدیداً سمی) (VHT) بحث مطالعات پیشین نشان می دهد که دیازینون بر روی بچه ماهیان مختلف اثرات متفاوتی دارد;Chakrabary,1988) (Saaneho,1992 اثرات مشابهی با نتایج حاصل در این پژوهش ، مانند اگزوفتالمی، خونمردگی اطراف چشم،تغییر رنگ باله ها وتحلیل رفتن آنها،شنای غیر عادی و...در مطالعات دیگران نیز ذکر شده ;Tsuda,T,et al.,1989) (Robin,S,andVijay,S,1990 که خود از علائم اثر این سم بر فلج کردن سیستم عصبی و مخچه می باشد. تالاب انزلی بعنوان مامن رشد آغازین بسیاری از آبزیان تقریباً در محاصره مزارع برنج قرار داردومطالعات مختلف نظیر تحقیقات پیری وهمکاران در سال 1375 نشان میدهد که آفت کشها بر روی بچه ماهیان دیگر نظیر سفید و فیتوفاگ اثری بسیار سمی دارند،بر اساس این نتایج و نتایج پژوهش حاضر پیشنهاد می شود روشهای بیولوژیک دفع آفات جایگزین سموم مصرفی گردد،مخصوصاًاستفاده از این سموم در شعاع 500 متری این تالاب اکیداً ممنوع شودچرا که در غیر این صورت سموم بدون وجود فرصت کافی جهت خود پالائی طبیعی به محیط تالاب وارد خواهد شد البته با توجه به پایداری بالای این سم اهمیت رعایت این نکات روشن تر خواهد شد. بدین نحو و با اتخاذ روشهای نوین کشاورزی ضریب بازگشت ماهیان به تالاب انزلی بالا رفته و نهایتاً ذخایر آبزیان بطور کلان حفظ خواهد شد. منابع 1. پیری محمد،امینی رنجبر غلامرضا، نظامی بلوچی شعبانعلی، 1375 .بررسی اثرات سموم دیازینون، ملاتیون، ماچتی و ساترن بر روی مرگ ومیرماهی سفید. مجله علمی شیلات 1376 . ص 15-17. 2. Chakrabar, V, P., Banerjee, V., 1988.Effects of sublethal toxicity of three organ phosphorus pesticides on the peripheral hemogram of Channa punctatus.Environment and ecology. 6:1, 151-158. 3. Robia, S. and Vijay,S.,1989.Effect of endo sulftan on the mortality of Channa gachua 4. Indian J. Applied and pure Biol. Vol. 5(2):P. 128. 5. Saancho, E., 6. Tamim, M., 1988. Pesticides a continuing dilemma. Water pollution control jurnal. 7. TCR, 1984 O.E.C.D guide line for testing of chemicals.section2, Effects on biotic systems. P.1-39. 8. Tsuda, T., Aoki, S.,1989.Bioconcentration and excretion of Diazinon ,IBP,Malathion by Willoshiner. Toxical, Environ, Chem. Vol.24.No.3.pp.185-190. Study of Diazinon Granule 5% effects on mortality of bream (Abramis brama) Mehrdad Nasri tajan(1), Shayan Ghobadi(2) , Saber Vatandust(2) , Ali Ghobadi(3) Abstract: Studys show that lower than 0.1% of pesticides can get the target , so the other parts will make the bad effects on environment and its animals.This study considers an extensive usage of Diazinon 5% granule in the rice fields. Because of devastating macro effects of this pesticide on Abramis brama fish reserve we have chosen fingerling stage of this fish (1-3 gr) for our tests.Acute toxicity (four days or 96 h) test was based on O.E.C.D guide line. (Organization economic cooperation & development). In our test we used Diazinon 5% granule for six treatments that resulted in 255-280 ppm. LC50 for 96h application was 265 ppm. Because of this result we offer to use biological methods instead of toxicity pesticides or use some lower toxic compounds to protect the ecosystems . Key words: Diazinon, Abramis brama, Acute toxicity, LC50 .
سلام لطفا اطلاعات چاپ این مقاله را بدهید.برای رفرنس دهی در پایان امه نیاز دارم. اگر سریع تر بشه خیلی ممنون میشم. سپاس