چربیها وروغنها

لیپیدها: گروهی از موادند که در بافتهای حیوانی و گیاهی وجود دارند د ر آب نامحلول ، در حلالهای بنزین ، اترو کلروفرم حل می شوند که شامل دو دسته چربیها و لیپوییدها می شوند  .

 لیپوییدهااز نظر تغذیه حیوانی به دسته های زیر تقسیم می شوند :

فسفاتیدها

سربروزیدها

استروییدها

کاروتنوییدها

 صمغها

مومها

که دارای اثرات متفاوتی در تغذیه می باشند و تا حدودی دارای اهمیت هستند ولی از نظر تولید انرژی بی اهمیت هستند . 

چربیها:

به علت دارا بودن انرژی زیاد و خاصیت ذخیره مهمترین منبع تولید انرژی برای نبات و حیوان هستند

ولی اگر بیش از حد وارد بدن شوند به صورت چربی در نقاط مختلف بدن ذخیره  می شوند . محلهای ذخیره چربی بیشتر در زیر جلد اطراف کلیه ها و روده و به مقدار کم درون ماهیچه ها ذخیره می شود .  

اسیدهای چرب به دو دسته تقسیم می شوند  :

اشباع

غیر اشباع

اسیدهای چرب اشباع شامل :

اسید بوتریک ، اسید کاپروییک ، اسید کاپریلیک ، اسید کاپریک ، اسید لارویک ، اسید میرستیک ، اسید پالمتیک ، اسیداستئاریک

اسیدهای چرب غیر اشباع:
اسید اولئیک : بیش از سی درصد کل اسید چرب را در اکثر لیپیدها شامل می شود .
اسید لینولئیک : در روغن دانه های انگور وقهوه وروغن خوک یافت می شود .
اسید لینولنیک : در دانه های خشخاش و کتان و روغن بعضی ماهیها یافت می شود .
اسید آراشیدونیک : در روغن کبد خوک یافت می شود  .                                                                                 
در بین چربیهای حیوانی کره یک چربی متعادل است که در ان اسیدهای چرب اشباع شده کوچک مولکول نیز یافت می شوند در حالی که این گونه اسیدها در پیه گاو وچربی خوک یافت نمی شوند . هیدرولیز چربیها در طبیعت تحت تاثیر آنزیمهایی که مجموعاً  لیپاز نام دارند انجام می گیرد . اهمیت حیاتی چربیهابیشتر به خاطر خاصیت ذخیره شدن آنهاست .

اهمیت چربی ذخیره با توجه به دلایل زیر است :

-  تامین انرژی در مواقع کمبود
-  عایق بودن برای حرارت بدن
- ذخیره ویتامینهای محلول در چربی

مصرف چربیها جذب ویتامینهای محلول در چربی به خصوص ویتامینََ (آ) را تسهیل می کنند .  مثلا در مرغ تخمگذار با افزایش چربی از 7% به 4% جذب کاروتین از20 %به60% افزایش یافته است.

هضم چربیها:

در حیوانات تک معده روده باریک تنها مکان هضم چربیهاست . اما در نشخوار کنندگان تری گلیسریدهای موجود درغذا درشکمبه توسط لیپاز باکتریها هیدرولیز می شونداین اسیدها توسط باکتریها هیدروژنه شده اول به اسید چرب بایک اتصال دو گانه و بالاخره به اسید استئاریک تبدیل می شوند . اسیدهای چربی که در این مرحله تولید می شوند معمولا در چربی شیر وچربی بدن حیوان نشخوارکننده به کار گرفته می شوند .  بر خلاف اسیدهای چرب با زنجیرکوتاه اسیدهای چربی که دارای زنجیر طویل کربن هستند از شکمبه جذب نشده وبه هنگام رسیدن به روده کوچک عمدتاً به صورت اشباع مورد استفاده قرار می گیرندبه هرحال چربی خوراک در حیوانات تک معده ای اثری برروی چربی بدن می گذارد در حالیکه در حیوانات نشخوارکننده این طور نیست زیرا که عمده اسید چرب در چربی بدن آنها اسید استئاریک است که از هیدروژنه شدن اسیدهای چرب غیر اشباع بدست می آید . بنابراین می توان چربیهای قابل مصرف درتغذیه نشخوارکنندگان را طوری عمل آورد که از حمله میکروبی در شکمبه مصون مانده و در عین حال توسط آنزیمهای گوارشی هیدرولیز و از روده کوچک جذب شوند .

جذب چربیها:

حاصل نهایی هضم چربی در روده باریک به شکل میسل های مخلوط بوده که نحوه دقیق جذب آنها مشخص نیست چنین پیشنهاد شده که میسل ها از طریق جذب غیرفعال ویا احتمالاً بلع سلولی به شکل اولیه جذب می شوند اما اسیدهای با زنجیرکوتاه ومتوسط مانند اسیدهای موجود در کره برای جذب نیازی به املاح صفراوی ویا تشکیل میسل را ندارند ومی توانند به سرعت وبه طور مستقیم از مجرای داخل روده به جریان خون سیاهرگی کبدی وارد شوند ورود این اسیدها به خون بستگی به حضورسدیم و در جهت خلاف غلظت بوده بنابراین از طریق جذب فعال صورت می گیرد . درطیور جذب چربی از طریق مجاری لنفاوی ناچیز بوده و بخش عمده چربی به صورت لیپوپروتئینهای سبک و به طور مستقیم به جریان خون سیاهرگ کبدی وارد می شود.

چربی ذخیره:

n        تقریبا 50% از چربی ذخیره در زیر جلد وتحت عنوان چربی زیر جلدی یافت می شود و بقیه در اطراف اعضای مختلف مانند کلیه ها ماهیچه ها وروده . در ترکیب چربی در بدن عمدتا تری گلیسریدها شرکت دارند و از اسیدهای چرب بخصوص اسید پالمتیک اسید استئاریک و اسید اولئیک نمایندگی دارند .

n        عموما چربیهایی که در نزدیکی سطح بدن قراردارند دارای عدد یدی بیشتری هستند بنابراین نرمتراند تا چربیهای داخل بدن ، حال اگر مقداری چربی ذخیره از محل ذخیره خود برای اهداف انرژی خواه خارج و به مصرف برسد به جای چربی ذخیره که مصرف شده فقط آب ذخیره می شود

n        ترکیب اسیدهای چربی که در سازندگی چربی ذخیره حیوانات تک معده ای به کار می روند می تواند به شدت تحت تاثیر چربی خوراک قرار گیرد که این امر جهت بازاریابی دارای اهمیت خاصی می باشد .

n        کربوهیدراتها در بدن حیوان نسبت به اکثرچربیهای نباتی چربی سفت تری تولید می کنند .

n        چنین نتیجه گیری می شود که با تغذیه آن دسته از مواد خوراکی که دارای اسیدهای چرب غیر اشباع به مقدار زیاد باشند می توان چربی نرم به دست آورد .  

n        چربی سفت را فقط موقعی می توان تولید کرد که انسان ازقدرت تحرک سریع چربی استفاده کرده ودر 2 الی 4 هفته قبل از کشتار حیوان را به وسیله جیره هایی که دارای اسیدهای چرب اشباعی بیشتری هستند تغذیه کرد .

n         اثر چربی خوراک بر روی چربی ذخیره :

عدد ید
چربی بدن	چربی خوراک	نوع چربی
123	132	روغن سویا
114	124	روغن ذرت
107	108	ر ت پ
98	102	ر ب ز
72	63	پیه خوک
56	36	چربی کره

حد مجاز چربی:

حد مجاز مقدار چربی مصرفی را به طور کلی برای گاو وسایرحیوانات شیرده 5% و برای خوک 5تا 10% می باشد . ولی در اینجا هم طبیعتاً نوع چربی خود عامل تعیین کننده است برای مثال مصرف مواد خوراکی که در چربی آنها اسیدهای چرب غیر اشباع زیاد است در تغذیه گاوهای شیری مقدار چربی شیر را کاهش می دهد (برای مثال مصرف سیلوی ذرت و دانه ذرت در تغذیه گاوهای شیری) . اصولاً با مصرف اسیدهای چرب غیراشباع احتیاج حیوان به ویتامین شدیداً افزایش می یابد بنابراین افزودن ویتامین به خوراک ضروری است .  مقادیر زیاد چربی با اسیدهای کوتاه زنجیر بروز عارضه کتوز رامساعد می کند .